شش نکته برای مطالعه بهتر

شش نکته برای مطالعه بهتر

1) در حین خواندن یادداشت‌برداری کنید. خواندن بدون نوشتن روشی نادرست است.

2) خط کشیدن زیر نکات مهم بهتر از روش قبلی است ولی کامل نیست. روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانید و مفهوم را کاملاً درک کنید و سپس زیر نکات مهم خط بکشید؛ نه آن‌که در کتاب دنبال نکات مهم بگردید تا زیر آن خط بکشید.

3) حاشیه‌نویسی: برای یادگیری مطالبی که از اهمیت چندانی برخوردار نیستند، مناسب است.

4) خلاصه‌نویسی: شامل خواندن، درک کردن و نوشتن خلاصه می‌شود.

5) کلیدبرداری: نوشتن کوتاه‌ترین، راحت‌ترین، بهترین و پرمعنی‌ترین کلمه است.

6) خلاقیت و طرح شبکه‌ای مغز: بهترین شیوه برای یادگیری خصوصاً فراگیری مطالب درسی است.

چگونه بهتر مطالعه کنیم?

چگونه بهتر مطالعه کنیم...

روش مطالعه به‌طور کلّی، انفرادی و اختصاصی است. واقعاً هر فردی برای خود، روشی خاص دارد. شاید سعی در تغییر این روش خود مانع مطالعه مفید باشد، ولی آن‌چه مهم است، برای مطالعه در تمام دروس، مواردی را یادآوری می‌نمایم. امیدوارم که مورد توجّه تمامی دانش‌آموزان واقع گردد:

1- باید انگیزه ایجاد شود، یعنی باید بدانید که برای چه مطالعه می‌کنید. فهرستی از دلایل که می‌خواهید برای آن‌ها درس بخوانید را فراهم کنید؛ این فهرست به شما کمک می‌کند تا در مطالعه، ثابت قدم باشید.

2- خودتان مسئول اوقات خودتان باشید. یعنی مدیریت زمان، دست خود شما باشد، نه این‌که زمان، عهده‌دار کارهای شما باشد. حتماً زمان‌بندی لازم را انجام دهید. تاکید می‌کنم از «دفتر برنامه‌ریزی به روش قلم‌چی» حتماً استفاده کنید، چون بهترین روش مدیریت زمان، در این دفتر آورده شده است. از دفتر برنامه‌ریزی استفاده کنید، به توصیه‌های آن عمل کنید و نتیجه‌ی آن را ببینید.

3- نحوه‌ی فراگیری خود را کشف کنید. شما در طول دوران مدرسه، حتماً در درس یا درس‌هایی موفّق‌تر بوده‌اید و بهترین نمره‌ها را کسب کرده‌اید. آن‌ها را بشناسید و بشکافید و همان مسیر را برای دیگر درس‌ها امتحان کنید و نتیجه‌ی مثبت آن را مشاهده نمایید.

4- در حدّ امکان، مکانی را برای مطالعه در نظر بگیرید که در آن راحت هستید. این مکان ممکن است برای افراد متفاوت متغیّر باشد، ولی آن‌چه اهمیّت دارد، این است که شما در این مکان، راحت باشید.

5- مشاهده کنید. ببینید، از دیگران سوال کنید، سپس دست به انتخاب بزنید. به خودتان جرأت دهید که هر چه نمی‌دانید را بپرسید. زمانی که برایتان سوال ایجاد شد، بدانید که بعضی از نکات درس را یاد گرفتید؛ کسانی که اصلاً سؤال نمی‌پرسند، معمولاً کسانی هستند که کم‌تر متوجّه می‌شوند. بنابراین تا می‌توانید، بپرسید.

6- خودتان را با روش مطالعه‌ای که به‌طور اتّفاقی انتخاب کرده‌اید، محدود نکنید. سعی کنید انعطاف‌پذیر باشید. برای انجام کارهای مختلف، به‌کارگیری روش‌های مختلف سودمند است. روشی را انتخاب کنید که در آن، بیش‌ترین کارایی را داشته باشید.

7- سعی کنید در گروه‌ها شرکت کنید. چرا که در گروه‌ها، چندین نفر با هم هم‌فکر می‌شوند. شاید بعضی‌ها روی نکاتی دست بگذارند که ما اصلاً به آن‌ها توجّه نکرده باشیم. گروه‌ها باعث پویایی و دانش‌افزایی می‌شوند.

8- سعی کنید شکست‌ها را به گردن این و آن نیندازید. اصلاً توجیه نکنید، در هنگام شکست، واقع‌بین باشید و خود را فریب ندهید و سعی کنید با درایت و تأمّل، نکات منفی کار را بررسی کرده و در جهت افزایش پیشرفت در آینده، از آن‌ها استفاده کنید. در بسیاری از مواقع، علل موفّقیّت، شکست‌های قبلی بوده است. باید از ناکامی‌ها درس بگیریم و اراده‌ی خود را تقویت کنیم.

9- نسبت به یادگیری درس در کلاس درس، علاقه نشان دهید. زیرا موجب می‌شود که معلّم در کلاس، با شور و اشتیاق بیش‌تری درس را ادامه بدهد. می‌دانیم که شنونده، صاحب سخن را مشتاق می‌کند و باعث می‌شود که او، با شور و شوق، مطالب خود را بیان نماید.

10- سعی کنید تا می‌توانید، از دیگران استفاده کنید. از تجربیات و اشتباهات دیگران حداکثر استفاده را ببرید. دامنه‌ی ارتباط خود را افزایش دهید و سعی کنید از دانش آن‌ها، به نحو احسن استفاده کنید و در مواقع لازم، از آن‌ها قدردانی نمایید.

11- یادداشت‌برداری کنید. نکات مهم درس را ثبت کنید و بعداً آن‌ها را مرور کنید. سعی کنید نکاتی را یادداشت کنید که بلد نیستید.

12- دوره و مرور مطالب یادداشت شده، یادتان نرود. زیرا باعث می‌شود که اطّلاعات از حافظه‌ی کوتاه ‌مدّت به حافظه‌ی بلند مدّت منتقل شود.

13-به عکس‌ها، نمودارها و جداولی که جهت فهم بیش‌تر درس در کتاب ارائه شده‌اند، توجّه بیش‌تری نمایید. در این نمودارها نکاتی وجود دارد که در متن درس نیامده و می‌تواند بر آموخته‌های شما بیفزاید.

14- شرایط را برای تدریس معلّم که مطالعه‌ی شما را سامان می‌بخشد، فراهم کنید. به معلّم و هر کسی که جهت افزایش دانش به شما کمک می‌کند، احترام بگذارید. قبل از ورود معلّم، ملزومات آموزشی را تهیّه کنید؛ طوری که معلّم تصوّر نماید که خواهان درس هستید. در این صورت، معلّم به کلاس شما، بیش‌تر توجّه می‌کند.

15- از امتحان غافل نشوید. سعی کنید همواره از دیگران که می‌تواند پدر، مادر یا برادر و خواهر باشند، بخواهید که شما را امتحان کنند و از شما سؤال بپرسند تا این‌که بدانید در چه شرایطی به سر می‌برید.

مطالعه به روش PQRST

 

مطالعه به روش مطالعه ( PQRST)

مطلب زیر از کتاب زمینه روان‌شناسی "هیلگارد" تهیه شده که می‌‌تواند پاسخگوی برخی از پرسش‌های مربوط به شیوه‌های مطالعاتی باشد. با هم این مطلب را مرور می‌‌کنیم: اساس امر مطالعه و خواندن بدون فراموشی، یادگیری و حافظه است. در این جا با تکنیک " PQRST" که مخفف آن در زبان انگلیسی،("Preview" مرور اجمالی، "Question" سوال، "Read" خواندن، "Self-recitation" تلقین و تکرار "Test" آزمون است) آشنا می‌‌شوید:

مرحله‌ P؛ (Preview) یا مرور اجمالی: در اولین گام مطالعه، مروری اجمالی بر کل مطالب مورد مطالعه کنید تا از موضوعهای اصلی آن تصوری پیدا کنید. این کار را می‌‌توان با خواندن رئوس مطالب و سپس گفتارهای اصلی و تصاویر و عکس های آن انجام داد. مهم‌ترین جنبه مرحله مرور اجمالی این است که می‌‌توان خلاصه مطالب را در پایان هر فصل به دقت خواند و در مورد هر یک از نکاتی که در این خلاصه آمده است تامل کرد. خواه ناخواه به ذهنتان خطور می‌‌کند که باید پس از خواندن مطالب جواب را پیدا کرده باشید و دستاورد این مرحله، به دست آوردن دید کلی نسبت به عناوین فصل‌ها و نحوه سازماندهی آنهاست.

مرحله Q؛ (Question) یا پرسش کردن: عناوین اصلی مطالب را به یک یا چند پرسش تبدیل کنید؛ پرسش هایی که با خواندن آن گفتارها، به پاسخ آنها دست می‌‌یابید. باید از خود بپرسید: " مطالب عمده ای که مولف می‌‌خواهد در این گفتار بیان کند، چیست؟"

مرحله R؛ (Read) یا خواندن: در این مرحله، گفتار مورد نظر را با دقت به معنای آن بخوانید و بکوشید جواب پرسش هایی را که در مرحله Q مطرح کرده بودید بیابید، لذا باید در مورد آنچه که در دست مطالعه دارید تامل کنید و آن را به مطالب دیگری که می‌‌دانید ارتباط دهید. پس می‌‌توان واژه‌ها یا عبارات کلیدی را در متن علامت زد. اصولا می‌‌بایست 10 الی 15 درصد متن را علامت زد زیرا در این مرحله، هدف این است که واژه‌ها یا مطالب اصلی متن مشخص شود تا بعد بتوانید آنها را مرور کنید. تا وقتی تمام گفتار و مطالب کلیدی آن را نخوانده اید یادداشت برندارید این کار کمک می‌‌کند اهمیت نسبی هر نکته را دریابید.

مرحله S؛ (Self-Recitation) یا تلقین و تکرار: پس از به پایان رساندن مطالعه مطالب بکوشید تا نکات عمده آن را به یاد آورید و اطلاعاتی را که در آن مطرح شده است از حفظ بیان کنید، درس پس دادن به خود، روش بسیار موثری برای تثبیت مطالب در حافظه است. مطالب را به زبان خودتان بیان کنید و اطلاعات مطرح شده را از حفظ بگویید. در نبود افراد بهتر است با صدای بلند این کار را انجام دهید اما اگر افراد دیگری هم حضور دارند می‌‌توانید این کار را در ذهنتان انجام دهید. مطلب را با متن مقابله کنید تا مطمئن شوید که آنها را درست و کامل به یاد آورده اید. با تکرار یا از برکردن مطالب، متوجه می‌‌شوید که چه چیزهایی را به خاطر نسپرده اید. این کار به شما کمک می‌‌کند تا اطلاعات را در ذهن خود سازماندهی کنید. پس از آنکه گفتار اولی به پایان رسید می‌‌توانید به گفتار بعدی بپردازید و باز هم مراحل S.R.Q را در مورد آن به کار بندید. همین روش را تا پایان گفتارهای یک فصل اعمال کنید.

مرحله T؛ (Test) یا آزمون: پس از پایان مطالعه یک فصل، باید از خودتان امتحان بگیرید و کل مطالب فصل را مرور کنید. بنابراین یادداشت های خود را دوره کنید و ببینید که آیا نکات اصلی را به یاد می‌‌آورید یا نه؟ بکوشید تا دریابید که مطالب مختلف فصلها چه ارتباطی با هم دارند؟ در مرحله T ، ممکن است برای یافتن مطالب و نکات کلیدی به کل فصل مراجعه کنید و در این مرحله باید خلاصه فصل‌ها را بخوانید، همچنین به هر مدخلی جزئیات بیشتری بیفزائید. مرحله T را نباید به شب امتحان موکول کرد، بهترین زمان برای اولین مرور هر فصل، بلافاصله پس از خواندن آن است.

پژوهش‌های انجام شده نشان می‌‌دهد که روش (PQRST) بسیار مفید بوده است، به گونه ای که بر روخوانی ساده مطالب فصل، از ابتدا تا انتها ارجحیت دارد، مرحله تلقین و تکرار در این روش بسیار مهم است. به جای چند بار خواندن مطالب بخش عمده زمان مطالعه را برای حفظ کردن فعالانه مطالب صرف کنید.

بر اساس پژوهش‌های انجام شده، خواندن دقیق خلاصه مطالب هر فصل، پیش از خواندن آن، بهره وری مطالعه را بسیار بیشتر می‌‌کند. خواندن خلاصه هر فصل سبب می‌‌شود که کل مطالب آن در ذهن سازماندهی شود. حتی اگر نخواهید از تمام مراحل روش (PQRST) پیروی کنید خوب است به اهمیت تلقین و تکرار و خواندن خلاصه مطلب فصل برای ورود به مطلب توجه خاصی مبذول کنید.

کتابخوانی به روش SQ3R

کتابخوانی به روش SQ3R

روش SQ3R توسط فرانسیس رابینسون در دانشگاه ایالتی اوهایو پدید آمده است.این روش مطالعه 5 مرحله دارد:

نگاه گذرا، پرسش، خواندن، از بر کردن، بازخوانی که در زیر به شرح هر کدام می پردازیم:

نگاه گذرا: خواندن سرفصل ها و نکات برجسته هر متن و خواندن بخشهای گزیده متن .نگاه گذرا ، توانایی درک و یادگیری مطالب جدید را افزایش می دهد.

پرسش : در بعضی از کتاب ها در ابتدا یا انتهای فصل سوالاتی پرسیده شده است که ما بعد از مطالعه آن فصل باید بتوانیم به آن سوالات پاسخ بدهیم.اگر کتاب در ابتدا و انتها سوالاتی را مطرح کرده است بکوشید که به آنها جواب دهید ، و با اندیشیدن درباره آنها ، پرسش هایی از خود بپرسید.طرح سوال یکی از راه های مشارکت پویا در فرایند یادگیری است ، و پویا بودن ، کلید یادگیری است.

خواندن: در این گام مطلب را با تامل بخوانیدو بکوشید به پرسش هایی که برای خود طرح کرده اید پاسخ دهید . مطمئن شوید که همه چیز را خوب خوانده اید .جدول ها ، نموار ها ، عکس ها  و مهم تر از همه متن اصلی کتاب .

از بر کردن: از بر کردن بخش مهمی از یادگیری کارساز است. بنابر این نه تنها در کلاس بلکه همیشه با یادآوری نوشته هایی که میخواهید یاد بگیرید آنها را از بر کنید.این کار به تلاش زیادی نیاز دارد ولی پس از مدتی مغز شما به این روند عادت می کند.

مرور یا خواندن: بازخوانی برای به یاد سپردن و یادآوری نوشتنی ها بسیار مهم است .برای بازخوانی مطالب بهتر است نگاهی به نمودار فراموشی ابینگهاوس بیندازید.

Survey زمینه یابی(نگاه گذرا) –questionپرسش-readخواندن-rediteازبرکردن-reviewبازبینی

ره آورد: سخنرانی دکتر احمد مجد

 

ره ­آورد

دومین کنگره بیولوژی کاربردی (با دامنه بین‌المللی) در تاریخ 8 و 9 مهرماه 1383 به همت گروه زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در هتل پارس با حضور محققان داخلی و خارجی برگزار شد. هدف کلی آن معرفی و ارائه تحقیقات علمی و کاربردی و همچنین توانمندی‌های علوم زیستی در حل مسائل و مشکلات فراروی بشر امروزی است.

این کنگره در 4 بخش برگزار شد:

1. ارائه مقالات پژوهشی محققان داخلی و خارجی به‌صورت سخنرانی و پوستر
2. کارگاه‌های آموزشی ویژه دبیران زیست‌شناسی
3. بررسی مشکلات آموزش زیست‌شناسی با حضور دبیران و اساتید دانشگاه
4. برگزاری نمایشگاه عکس و وسایل آزمایشگاهی

ب. موسیقی و گیاهان : دکتر احمد محمد (دانشگاه تربیت‌معلم تهران)

خیلی از افراد عامی در زنده‌بودن گیاهان شک دارند. اگر غیر از این بود برخوردهای مناسب‌تری با آنها می‌داشتند. افرادی هم که گیاهان را زنده می‌دانند. آنها را موجوداتی فاقد شعور، احساس و ادراک می‌شناسند. ولی بررسی‌های دانشمندان که چکیده آن توسط دکتر احمد مجد چهره ماندگار سال 1383 در کنگره بیولوژی کاربردی ارائه شده است، نه‌تنها گیاهان را موجوداتی صاحب ادراک و احساس معرفی می‌کند، بلکه نشان می‌دهد که گیاهان از سطوح بالای احساس، شعور، عاطفه و ارتباط نیز قرار دارند و چه‌بسا در بعضی موارد بهتر از جانوران عمل می‌کنند. شاید تنها دلیل ما برای برخوردهای این‌چنینی  داشتن چنین تصوری شناخت ناقص ما از زندگی اسرارآمیز گیاهان است.

عده‌ای تصور می‌کنند که زندگی گیاهان همانند کسانی است که دچار مرگ‌مغزی‌شده‌اند و به قولی زندگی نباتی دارند و فاقد حافظه احساس و ادراک هستند. آزمایش‌های پژوهشگران خلاف آن را نشان می‌دهد:

1- پژوهشگران با استفاده از لرزه‌نگار الکترونیکی امواج مربوط به ترس و وحشت را از گیاهانی ثبت کرده‌اند که آب داغ بر روی ریشه آنها ریخته شده است. (پاسخی همانند فریاد و گریه جانوران). همچنین با استفاده از دستگاه دروغ‌سنج به تغییر حالت گیاهان در برابر رطوبت ثبت شده است(رفتار‌هایی شبیه هیجان در انسان).

2- درصورتی‌که آبیاری گیاهان همراه با نوازش باشد، میزان جذب آب و املاح آنها افزایش می‌یابد.

3- گیاهان فرق بین تهدید جدی و تظاهر را به‌خوبی می‌شناسند در آزمایشی ثابت شده است که عکس‌العمل گیاهان در برابر کبریت کشیدن و سوزاندن واقعی در عمل، با کبریت کشیدن دروغین متفاوت است. گویا گیاهان رفتار تصنعی را از غیر تصنعی باز می‌شناسند.

4-آزمایش‌ها نشان می‌دهد که امواج الکترومغناطیس با شدت­های مختلفی سرعت جوانه‌زنی و رشد دانه‌ها را تسریع کند و یا متوقف می‌سازد.

5- نتایج پژوهش‌های مختلف نشان دهندة تأثیر شدید موسیقی بر عملکردهای مختلف فیزیولوژیکی گیاهان است. تأثیر موسیقی باتوجه‌به نوع موسیقی و نوع گیاه متفاوت است. مثلاً درحالی‌که گیاهان به سمت موسیقی ملایم مثل تار گرایش دارند و به سمت منبع صدا خم می‌شوند؛ از موسیقی تند راک دور می‌شوند و گویا وحشت دارند.

صدها آزمایش ازاین‌قبیل بر روی گیاهان انجام شده است که نتایج هر یک جالب‌توجه است برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به سایت‌های (adhikara  و sounicbloom) مراجعه کنید.

نتایج کاربردی: با استفاده از موسیقی می‌توان پدیده‌های مختلف گیاهان مثل جوانه‌زنی، رشد و نمو، تکوین، فتوسنتز، زمان و میزان گلدهی و ..... را تحت‌تأثیر قرارداد و کنترل نمود؛ مثلاً در شرایط هوای سرد با پخش موسیقی خاص زمان گلدهی را به تأخیر انداخت و از آسیب جدی به مزرعه و محصول جلوگیری نمود.

برگ درختان سبز در نظر هوشیاری /  هر ورقش دفتری است موقت کردگار

بخش دوم: جلسات نقد و بررسی کتب درسی زیست‌شناسی و نحوه آموزش زیست‌شناسی

در حاشیه کنگره جلسات مشترکی با حضور اساتید دانشگاه و دبیران مدعو برگزار شد. هدف از این جلسات بررسی مشکلات کتب درسی زیست‌شناسی، معرفی نقاط ضعف کتب و بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل آموزشی زیست‌شناسی بود. اکثر شرکت‌کنندگان در همایش به دلائلی موجه از کم‌توجهی مسئولین آموزش و پرورش، مدیران و اولیا و در نتیجه دانش‌آموزان به درس زیست‌شناسی گله­مند بودند.

موضوعات مهم مطرح شده در این جلسات عبارتنداز:

الف - حجم مطالب درسی کتاب‌های زیست شناسی با ساعات آموزشی هفتگی مطابقت ندارد: در مقام مقایسه با دانش­آموزان رشته ریاضی فیزیک، دانش آموزان رشته تجربی مقدار بسیار کمی واحد زیست شناسی در دبیرستان دارند و این ضعف عمده ای برای آنها محسوب می‌شود.

ب- به واحد آزمایشگاه زیست‌شناسی کم‌توجهی و یا بی‌توجهی می‌شود: درحالی‌که زیست‌شناسی علمی کاملاً تجربی و عملی است و کتاب درسی نیز عنوان آزمایشگاه را یدک می‌کشد و از طرفی هرسال شاهد برگزاری المپیادهای آزمایشگاهی هستیم؛ ولی متأسفانه کمترین توجهی به آزمایش‌های زیست‌شناسی می‌شود. دانش‌آموزان آزمایشگاه را محلی برای تلف کردن وقت می‌دانند. اولیا مدارس آن را محلی برای گذراندن اوقات اضافی می‌دانند و اکثر دبیران فرصت کافی برای معرفی علمی مفاهیم زیست‌شناسی در آزمایشگاه ندارند.

کافی است نگاهی به وضعیت آزمایشگاه مرکزی زیست‌شناسی شهرمان بیندازیم و گذشته و حال آن را با هم مقایسه کنیم و براین مظلومیت علمی بگرییم.

ج- نبود و یا کمبود ارتباط بین دبیران و اساتید دانشگاه، عدم حمایت دبیران زیست‌شناسی از جانب اساتید دانشگاه­ها، بها ندادن به دبیران در کنگره‌ها و سمینارهای زیست‌شناسی از جملة مسائلی بود که توسط دبیران مطرح شد و علت وضعیت فعلی زیست‌شناسی قلمداد شد.

ره آورد: سخرانی دکتر موسوی موحدی

 

ره ­آورد

دومین کنگره بیولوژی کاربردی (با دامنه بین‌المللی) در تاریخ 8 و 9 مهرماه 1383 به همت گروه زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در هتل پارس با حضور محققان داخلی و خارجی برگزار شد. هدف کلی آن معرفی و ارائه تحقیقات علمی و کاربردی و همچنین توانمندی‌های علوم زیستی در حل مسائل و مشکلات فراروی بشر امروزی است.

این کنگره در 4 بخش برگزار شد:

1. ارائه مقالات پژوهشی محققان داخلی و خارجی به‌صورت سخنرانی و پوستر
2. کارگاه‌های آموزشی ویژه دبیران زیست‌شناسی
3. بررسی مشکلات آموزش زیست‌شناسی با حضور دبیران و اساتید دانشگاه
4. برگزاری نمایشگاه عکس و وسایل آزمایشگاهی

بخش اول: مقالات پژوهشی

در بین سخنرانی‌های ارائه شده 2 مورد بسیار جالب و حائز اهمیت است:

الف. علوم زیستی دانش پیشتاز قرن: دکتر موسوی موحدی (دانشگاه تهران)

یکی از دغدغه‌های اساسی همه دبیران زیست‌شناسی، دانشجویان و اساتید این رشته‌ها، کم‌توجهی و بی‌مهری برنامه‌ریزان آموزش پرورش و مدیران مدارس و حتی دانش‌آموزان به درس زیست‌شناسی است، درحالی‌که در همه‌جای دنیا به توانمندی‌ها، قابلیت‌ها و جایگاه علوم­زیستی در بین سایر علوم آگاه هستند.

بشر امروزی با بحران‌های بزرگی از قبیل آلودگی گسترده محیط‌زیست، کمبود آب شیربن، کمبود منابع انرژی، سوءتغذیه، ایدز مالاریا و.... روبه‌روست. بی­شک حل این مسائل بدون کمک زیست‌شناسان امکان‌پذیری نمی‌باشد.

در سال‌های اخیر پیشرفت‌های شگرفی در زمینه‌های مختلف علوم زیستی؛ مانند کنترل و درمان بیماری‌ها، پیوند اعضا، تولید انواع محصولات زراعی و باغی حاصل شده است که نقش مهمی در افزایش سطح بهداشت و سلامتی جوامع بشری و تولید غذای مورد نیاز انسان­ها داشته است.

دکتر موسوی موحدی با مقایسه کمی مقالات چاپ شده ISI  علوم زیستی در ایران و جهان، زیست‌شناسی را علم پیشتاز قرن 21 می‌داند و بر جایگاه رفیع این علم صحه می‌گذارد. این در حالی است که در کشور ما و به­خصوص در آموزش‌وپرورش کمترین بهائی به آن داده نمی‌شود. بر ماست(دبیران و اساتید زیست­شناسی) با معرفی جنبه‌های علمی و کاربردی علوم زیستی، دانش‌آموزان را به آن علاقه‌مند نموده و با این برنامه جهانی همراه شویم.

برای هر ایرانی غیرتمندی شنیدن نقاط ضعف علمی کشور به‌ویژه در علم و فناوری دردآور است. مؤسسات بین‌المللی جهان، کشور ما را در بین تولیدکنندگان علمی جهان در مقام چهل و دوم (42) قرار می‌دهند که در خور و شایسته ملتی متمدن باسابقه درخشانِ علمی و تاریخی نمی‌باشد. در این رده‌بندی کشورها آمریکا، ژاپن، آلمان، انگلیس، فرانسه، چین، ایتالیا و کانادا رتبه‌های اول تا هشتم را دارا هستند. البته لازم به توضیح است، در چند سال اخیر جهش بزرگی در زمینه انتشار مقالات علمی صورت‌گرفته است که امیدواریم به تولید ثروت و حل مشکلاتی مملکتی منجر شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهند که کشورهای پیشرفته جهان سهم عمده‌ای از درآمد ملی خود را صرف تحقیق و پژوهش در علوم زیستی (زیست‌شناسی سلولی و مولکولی، بیوشیمی، پزشکی، کشاورزی، فارماکولوژی) می‌نمایند و رشته‌های فیزیک، شیمی، رایانه، ریاضی و مهندسی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. درصد سهم علوم زیستی در تحقیقات جهانی 57% و علوم فیزیکی (فیزیک، شیمی، ریاضی و مواد) 43% است. این در حالی است که در ایران، علوم زیستی 24% و علوم فیزیکی 43% از کل تحقیقات کشور را دارا هستند. از طرف دیگر در رتبه‌بندی جهانی علوم زیستی ایران حائز رتبة 60 و شیمی حائز رتبة 44 است. این آمار کلی نشان‌دهندة توجه شایان و تلاش جدی کشورهای پیشرفته به علوم زیستی است؛ ولی در کشور ما علوم زیستی و بخصوص زیست‌شناسی رشته‌ای نسبتاً مهجور و ناشناخته است!

درحالی‌که بیشتر مجلات معتبر علمی جهان در زمینه بیولوژی است مانند nature , science , neurobiology , scientist. ولی در کشور ما سهم مجلات علوم زیستی نسبت به علوم فیزیکی بسیار اندک است. آمار ارائه شده نشان‌دهندة ضعف عمده ما و فاصلة زیاد با سایر کشورها است. رسیدن به استانداردهای جهانی نیاز به عزم ملی و حمایت‌های همه‌جانبه مسئولین و کارگزاران از آموزش و تحقیقات دارد. البته در سال‌های اخیر تلاش‌های مفیدی به چشم می‌خورد. تعداد مقالات ایرانیان در مجلات بین‌المللی در فاصلة سال‌های 1375 تا 1382 از 470 مورد به 3200 مورد افزایش‌یافته است که رشدی معادل 7 درصد را نشان می‌دهد. امید می‌رود در سال‌های آینده شاهد جهش علمی در کشور و مخصوصاً در علوم زیستی باشیم.

عوامل مؤثر بر تولید دانش عبارتنداز:

1. جذب دانشمندان توانا در زمینه‌های مختلف پژوهشی (مخصوصاً ایرانیان خارج کشور)، برگزاری همایش‌های علمی، دوره‌های مشترک آموزشی و دعوت از اساتید معتبر.
2. همکاری‌های علمی ملی و بین‌المللی: مثلاً پروژه ژنوم، پروژه شتاب‌دهنده
3. افزایش اطلاعات علمی در کشور: توسعه دانشگاه و مراکز آموزش عالی، دوره‌های بازآموزی، چاپ کتب و نشریات علمی
4. بهبود فضای تعامل بین‌المللی
5. توسعه علوم بین‌رشته‌ای مانند بیوشیمی، بیوفیزیک، بیوشیمی-فیزیک، بیوتکنولوژی: اغلب برندگان جایزه نوبل دانشمندانی هستند که در علوم بین رشته­ای متخصص داشته‌اند. تاریخچه کشف ساختار DNA و پروتئین‌ها این را نشان می‌دهد.
6. تأمین امکانات رفاهی مورد نیاز پژوهشگران
7. بسترسازی و افزایش امکانات مراکز تحقیقاتی

نتیجه‌گیری: برای پیشرفت علمی کشور در زمینة علوم زیستی 3 راهکار پیشنهاد می‌شود.

1-توسعه بیولوژی

2-توسعه شیمی که همکار بیولوژی است.

3-سرمایه‌گذاری دانشگاه­ها در زمینه بیولوژی

شاید نگاهی به گذشته ما را به حرکت وادارد. ما 60 سال از انقلاب اتم عقب ماندیم و هنوز راه به‌جایی نبرده‌ایم. اگر دیر بجنبیم انقلاب ژن را از دست خواهیم داد.

ره ­آورد

ره ­آورد

دومین کنگره بیولوژی کاربردی (با دامنه بین‌المللی) در تاریخ 8 و 9 مهرماه 1383 به همت گروه زیست‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در هتل پارس با حضور محققان داخلی و خارجی برگزار شد. هدف کلی آن معرفی و ارائه تحقیقات علمی و کاربردی و همچنین توانمندی‌های علوم زیستی در حل مسائل و مشکلات فراروی بشر امروزی است.

این کنگره در 4 بخش برگزار شد:

1. ارائه مقالات پژوهشی محققان داخلی و خارجی به‌صورت سخنرانی و پوستر
2. کارگاه‌های آموزشی ویژه دبیران زیست‌شناسی
3. بررسی مشکلات آموزش زیست‌شناسی با حضور دبیران و اساتید دانشگاه
4. برگزاری نمایشگاه عکس و وسایل آزمایشگاهی

صلحِ آب؛ ... نه جنگِ آب دکتر رضا مقدسی

صلحِ آب؛  ... نه، جنگِ آب

دکتر رضا مقدسی

Email: [e-mail]

 

خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. آب، این مایع حیات ­زا و حیات آفرین، مظهر پاکی و سرسبزی و زیبایی است که حیات در آن آغازیده است و با وجودِ آن، استمرار دارد. در اکثر مناطق جهان، دسترسی به آب شیرین، چونان آب خوردن است. ولی متأسفانه در منطقه خاورمیانه که مهدِ تمدن‌های بشری است، به مسئله‌ای پیچیده و بغرنج تبدیل شده است و آب، حکم طلا را دارد. شاید بالاتر از طلا. حکم، زندگی را دارد. متأسفانه، در سنوات اخیر تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی که همراه با کم‌بارشی و کاهش شدید نزولات آسمانی بوده است، در کنار عواملی دیگری همچون افزایش جمعیت و سوءمدیریت مصرف، کمبود آب و شاید بی‌آبی بیشتر رخ  نمایانده است. هجوم مداوم ریزگردها و خشکی تالاب‌ها و دریاچه‌ها، پیش‌قراولان این لشکر شوم (خشکسالی و کم‌آبی) هستند که حیات را در خاورمیانه تهدید می‌نماید.  بعد از شومیِ نفت که از قرن گذشته دامن­گیر ملل مظلوم منطقة خاورمیانه شده است و جز جنگ و بدبختی و کشتار به همراه نداشته است. اکنون، امپریالیسم بر طبل جنگِ آب می‌کوبد و هر روز صدای آن را نزدیک­تر می‌نوازد. تا شنوندگان و دولتمردان درخودمانده و بی‌کفایت منطقه چه تعبیر و تفسیر کنند! با صیاد همراه باشند. یا به همراهِ همدیگر و در کنار هم این مسئلة حیاتی را عامل صلح و برادری و توسعه نمایند و حق همسایگی را پاس بدارند.

بنابراین به نظر می‌رسد وضعیت متفاوت منابع نفت و آب در کشورهای منطقة خاورمیانه، در کنار اختلافات قومی و مذهبی و دسیسه‌های دول اروپایی و آمریکا، باعث تشدید اختلافات سیاسی و جنگ و خونریزی شده است. با وجود این­که، اکثریت مردم منطقه خاورمیانه مسلمان هستند و بیشتر آنها از فرهنگ و تمدن کهن ایرانی یا عربی برخوردار هستند؛ بنابراین، کشورهای منطقه باید یک تصمیم حیاتی بگیرند تا فاصله بین میزان تقاضا و عرضه منابع آب را کاهش دهند و علاوه بر اتخاذ سیاست‌ها و اقداماتِ مطلوب در جهت کاهش هدررفت آب و مصرف بهینه، در عرصه خارجی نیز به سمت همکاری و همیاری برای حفظ محیط‌زیست بروند.

در این نوشتار، به تبیین پارادایم #صلح_آب به‌جای #جنگ_آب می‌پردازم و امیدوارم دشواریِ حلِ مسئله آب در خاورمیانه، باعث همبستگی بیشتر بین ملت‌ها و دولت‌های منطقه و برقراری تجارت و رونق اقتصادی شود. نه، باعث جنگ اقتصادی و سیاسی و یا جنگ نظامی.

تشنج کاذب دکتر رضا مقدسی

تشنج کاذب

دکتر رضا مقدسی

www.aparat.com/Drrezamoghaddasi

انتشار: روزنامه اترک 10 مرداد 1401

تشنج کاذب، تشنجی است که در نتیجه علل روانی مانند استرس روحی شدید رخ می‌دهد. آریتمی قلبی و اختلالات روانی باعث حملات شبه­صرعی با عنوان تشنج کاذب یا شبه­تشنج یا تشنج غیرصرعی روان­زاد (  Psychogenic non-epileptic seizures, PENS) ‌می­شود که با صرع اشتباه می­شود. درمان علل روانی اغلب می‌تواند به کاهش تعداد تشنج‌ها یا جلوگیری از وقوع آن‌ها کمک کند. تشخیص اشتباه این وضعیت شایع است، چرا که علائم آن بسیار شبیه علائم صرع می‌باشد و این منجر به رویکرد درمانی نادرست می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که تقریبا ۲۰ درصد افرادی که برای کنترل الکتروآنسفالوگرام به مراکز صرع مراجعه می‌کنند، دارای تشنج کاذب هستند، نه تشنج صرعی.

تشنج کاذب حاصل وضعیت سلامتی روحی می‌باشد و اغلب می‌تواند به علت استرس روانی شدید رخ دهد. استرس ممکن است به علت رخداد ترومای خاص و یا وضعیتی مزمن باشد.

شرایط یا اختلالاتی که می‌توانند منجر به تشنج کاذب شوند عبارتنداز: اضطراب یا اختلال اضطراب عموعی، حمله ناگهانی ترس، اختلال وسواس فکری، اختلال بیش‌فعالی، سوء مصرف مواد، آسیب‌های تروماتیک، درگیری‌های خانوادگی، سرکوب یا  کنترل خشم، اختلال عاطفی، سوء استفاده فیزیکی یا جنسی، اختلال استرس بعد از تروما، اسکیزوفرنی.

هیچ راه مستقیمی برای جلوگیری از وقوع تشنج کاذب وجود ندارد، اما اقدامات لازم برای درمان هرگونه شرایط سلامت روان ممکن است به پیشگیری از آن کمک کند.

بی­خوابی، خستگی فیزیکی، گرسنگی طولانی و اضطراب در تشدید حملات صرع تاثیر دارند.

 

مادرم، ... ایران؛ دکتر رضا مقدسی

مادرم، ... ایران

دکتر رضا مقدسی

انتشار: روزنامه اترک، 8 مرداد 1401

ایران، تو زیباترین‌ مادر دنیا هستی. با طبیعت دل‌انگیز و هوس­انگیزت، در برهوت فلات ایران.

ایران، تو سرفرازترین‌ مادر دنیا هستی که فردوسی و سعدی و حافظ و مولانا و صدها اندیشمند و شاعر و نویسنده و دانشمند در دامان پاک تو بالیده شدند و دنیا را به زیبایی تو به نظاره دعوت کردند.

ایران، تو صبورترین مادر دنیا هستی که در چهارراه حوادث تاریخ چند هزار ساله‌ات که آغشته به خون فرزندان دلیرت است، استقامت کردی و خم به ابرو نیاوردی.

ایران، تو داراترین و ثروتمندترین مادر دنیا هستی که همواره دامانت را با میوه‌های رنگارنگ به فرزندانت هدیه کرده‌ای و در سخت‌ترین و تاریک‌ترین دوره­های تاریخی اجازه ندادی دست طلب به‌سوی ناکسان دراز کنند.

ایران، تو باصفاترین و مهربان­ترین مادر دنیا هستی که همه فرزندانت را از اقوام و ادیان مختلف همچون صدف در میان گرفتی و همچون دُر پرورش دادی و هزاران سال ایشان را کنار هم محافظت کردی.

ایران، گیسوان سفیدت، نشان از تاریخ کهن‌سال توست. تو کهن‌سال‌ترین و ماندگارترین مادر دنیا هستی. از اول تاریخ بشر، تا کنون. هرچند بدخواهان بر گیسوانت رنگ پاشیدند و حرمت گیسوان سفیدت را (با فیلم ۳۰۰) نگه نداشتند. ولی فرزندان فهیم و رشید تو به گیسوان سفیدت همچو برف همچون پروانه‌وار خواهند چرخید. آنها را شانه خواهند زد و حافظ  و نگهبان خواهند بود.

ایران عزیزم تو عزیزترین خدا هستی. که در قلب عالم جا گرفته ای. هر چند بدخواهان و جلادان درطول تاریخ بسیار تلاش کرده اند تا خوارت کنند و هیبت و شکوه دماوندت را بشکنند. ولی شمشیر رستم و کمان آرش همراه نگهبان توست.

مادرم ایران، هیچ مادری را در جهان با جایگاه و مقام تو نیست. کاش فرزندانت تاریخ عظمت و قدرت تو را بدانند و تنهایت نگذارند.

ریزگردها در شمال شرق

چند سال قبل یک روز در آزمایشگاه الکتروفیزیولوژی دانشگاه شهید چمران اهواز با استاد عزیزم دکتر معاضدی به تماشای غبارِ و ریزگرد ها نشسته بودیم. من ایشان را به شمال خراسان برای تعطیلات تابستانه دعوت کردم. ایشان از وضعیت آب و هوای منطقه پرسیدند.

من درپاسخ گفتم: در شمال خراسان از بلندای هر قله ای، شهر عشق آباد پایتخت ترکمنستان دیده  می شود.

شاید این جمله قدری اغراق انگیز بود. ولی هوای پاک و خنک ویژگی منحصر به فرد شمال خراسان است.

امروز، 15 تیرماه 1401، به بلندای شیرکوه رفتم. قله ای 1250 متری و مهربان در کنار شهر شیروان.

متاسفانه، شهر من در غبار و ریزگرد گم شده بود. ریزگردها از هزاران کیلومتر و ورای مرزها و شاید برخی منابع داخلی،  کشورم را در نوردیده اند و به شمال شرق نیز رسیده اند. امروز ۱۶ استان کشورم درگیر مسئله غبار، ریزگرد و کمبود آب هستند.

آینده چه خواهد شد.

کم آبی و بی آبی مشکل جدی ایران ماست.

ریزگردها و غبار مسئله ای مهم و مانع جدی حیات است.

دست در دست هم دهیم به مهر 

میهن خویش را کنیم آباد

 

جدول حیات و آموزش زیست شناسی (بخش دوم)

جدول حیات و آموزش زیست شناسی

دکتر رضا مقدسی

روزنامه اترک 13 تیرماه 1401

با وجود این که در عصر زیست­ذشناسی مدرن به سر می­ بریم و چندین دهه است که دانشمندانِ این رشته، فناوری­های پیشرفت ه­ای مانند کلون­ سازی ژن­ها، واکنش زنجیره­ای پلیمراز (PCR; Polymerase Chain Reaction) و CRISPER (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) را به خوبی گسترش داده ­اند. ولی در آموزش مقدماتی زیست­ شناسی ناگزیر به استفاده از مفاهیم اولیه زیست­ شناسی هستیم که در حیطه زیست­ شناسی سنتی می ­گنجد؛ مثل رده ­بندی علمی جانداران، که در حدود سه قرن پیش توسط کارل لینه(Carl von Linné)، به شکل امروزی، پایه ­گذاری شده است. اهمیت این مطلب در زیست ­شناسی، دقیقا مانند آموزش ریاضیات است که با آموزش اعداد، جدول ضرب و چهارعمل اصلی شروع می­ شود و یا آموزش شیمی که با آموزش جدول تناوبی و نشانه ­های عناصر شروع می­ شود.

در این مقاله قصد دارم، به بررسی و اهمیت تاثیر آموزش رده ­بندی جانداران بر یادگیری زیست­ شناسی در نظام آموزشی بپردازم و با ارائه الگویی نوین از معرفی کلی جانداران با عنوان جدول حیات(Life Table) به چند سوال مهم زیر پاسخ دهم:

 آیا برای آموزش مقدماتی زیست­ شناسی عمومی در دوره دبیرستان، نیازی به آشنائی با مشخصات کلی و گروه ­های اصلی جانداران وجود دارد؟ ضرورت این کار چیست؟

چگونه می ­توان دانش ­آموزان دبیرستانی را به نحو کارآمدی با  گروه ­های اصلی جانداران آشنا کرد؟ تاثیر این فرایند در یادگیری مباحث مختلف زیست­ شناسی چیست؟

لینک مقاله:

https://www.atrakdaily.ir/fa/main/detail/28050/%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C

محمدابراهیم باستانی پاریزی

دکتر محمدابراهیم باستانی پاریزی

محمدابراهیم باستانی پاریزی (۳ دی ۱۳۰۴ پاریز – ۵ فروردین ۱۳۹۳ تهران) تاریخ‌دان، نویسنده، پژوهشگر، شاعر، موسیقی‌پژوه، استاد دانشگاه تهران و از درویشان گنابادی بود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

محمدعلی اسلامی ندوشن

دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن

 شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم، حقوقدان و پژوهشگر ایرانی

 

محمدعلی اسلامی نُدوشَن (۳ شهریور ۱۳۰۳ – ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱) شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم، حقوقدان و پژوهشگر ایرانی بود. وی تحصیل کرده رشته حقوق بین‌الملل از فرانسه بود و پس از بازگشت به ایران، ابتدا به عنوان قاضی در دادگستری مشغول شد اما پس از مدتی به دعوت فضل‌الله رضا به دانشگاه تهران رفت.

ندوشن از سال ۱۳۴۸ تا دو سال پس از انقلاب بهمن ۵۷ در دانشگاه حقوق و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، دروس حقوقی و ادبیات تطبیقی تدریس می‌کرد. وی فصلنامه هستی را پایه‌گذاری کرد و همزمان در شماری از مجلات ادبی ایران از جمله نگین، سخن و یغما مقاله می‌نوشت. محمد اسلامی ندوشن در سال‌های اخیر از جمله نویسندگان روزنامه اطلاعات و روزنامه اطلاعات بین‌المللی بود که به‌طور همزمان در لندن و لس‌آنجلس منتشر می‌شد. این روزنامه در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی تعطیل شد.

ندوشن از جمله پرکارترین ادبا و محققان معاصر ایران بود و با علاوه بر تألیف کتاب به ترجمه آثار غیرایرانی به زبان فارسی از جمله آثاری دربارهٔ ادبیات و فرهنگ ایران پرداخته‌است. از وی بیش از ۷۰ اثر تألیف و ترجمه و صدها مقاله باقی مانده‌است.

 

مه لقا ملاح؛ مادر محیط زیست ایران

مَه‌لَقا مَلّاح (۳۱ شهریور ۱۲۹۶ – ۱۷ آبان ۱۴۰۰) کتابدار و فعال محیط زیست اهل ایران بود. وی بنیان‌گذار سازمان غیردولتی زیست‌محیطی جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست بود. از وی به عنوان «مادر محیط زیست ایران» یاد می‌شود. مادر مه‌لقا، خدیجه افضل وزیری و مادربزرگ وی بی‌بی‌خانم استرآبادی از زنان پیشگام عصر خود بودند. پدرش آقابزرگ ملاح به دلیل داشتن منصب دولتی در شهرهای مختلف ساکن می‌شد و به همین دلیل، مه‌لقا در شهرهای مختلفی مانند مشهد، قوچان، اصفهان، دامغان، همدان، و کرمانشاه تحصیل کرد.

فرسایش تمدنی یا سازگاری با کم آبی، دکتر رضا مقدسی

فرسایش تمدنی یا سازگاری با کم آبی

دکتر رضا مقدسی

روزنامه اترک، شماره 997، 30 خرداد 1401

بدون شک، پرداختن به علل و پیامدهای بحران کم آبی برای محیط زیست نحیف ایران و زندگی ایرانیان مجالی فراخ می طلبد. و حوصله ای بسیار. البته، متخصصان بسیاری در این باره قلم ها فرسوده اند و سخن ها رانده اند و گاهی نیز از سر استیصال، گریبان دریده اند. خوب یادم هست، مرحوم پروفسور پرویز کردوانی چه خون دلها خورد و سرانجام هیچ تغییری در سیاست های آبی مملکت ندید. هیچ هیچ. جنگل هایمان را نابود کرده ایم! دشت هایمان از آب خالی است! رودخانه هایمان، خشک رودند و تالاب ها و دریاچه ها، باتلاق و بیابان شده اند! حتی، طبیعت هم سر ناسازگاری دارد!؟ گرمایش جهانی، تغییر اقلیم و کاهش بارندگی، به همراه افزایش چند برابری جمعیت، باری گران بر محیط زیست و قابلیت های اکولوژیکی ایران وارد کرده است. ولی، عموم ایرانیان با فراغ بال و آسودگی خیال، در باغچه ها گل می کارند و در مزارع ویلا می سازند و زمستان بدون برف را با خاطرات آدم برفی های دوران کودکی سر می کنند و سبزه عید نوروز گره می زنند.  گویا، به معجزه ی ابر و باد و مه و خورشید و فلک،  اعتقاد راسخ دارند. ولی، ابرها خسیس اند و بادها به جای باران، غبار به ارمغان می آورند و خورشید سوزان تر از گذشته است! با این رویه، چه بسا، اولین قوم تمدن ساز و سخت کوش تاریخ، با بحران جدی در روند تمدن کهنسال خود روبه رو خواهد شد: ورشکستگی آبی و فرسایش تمدنی.

ولی، گاهی گفتن و نوشتن باعث سبکی می شود. انگار دوست داری بار گرانی را که سالها به دوش می کشی بر زمین بنهی. یا بر دوشِ جوانتری. بسیار امیدواریم جوانترها این بار گران را در شهر به دوش بکشند و جار بزنند و ما را مجالی برای استراحت و کسب انرژی مجدد فراهم نمایند. در این نوشتار قصد آن دارم تا به تعریف و تشریح اهمیت مسئله­ی کم آبی در ایران  و چگونگی سازگاری با این مسئله مهم و حیاتی ایرانیان بپردازم. امید دارم، صدای قنات را بشنویم و صدای سهراب را که می گفت: آب را گل نکنیم . . . .

دکتر علی شریعتی

علی شریعتی

علی شریعتی مَزینانی (۲ آذر ۱۳۱۲ – ۲۹ خرداد ۱۳۵۶) مشهور به دکتر علی شریعتی استاد تاریخ، سخنران، نویسنده، اسلام‌شناس، جامعه‌شناس و پژوهشگر دینی اهل ایران بود. او از مبارزان و فعالان مذهبی و سیاسی و از نظریه‌پردازان انقلاب اسلامی ایران بود. شریعتی نگرشی نوین به تاریخ و جامعه‌شناسی اسلام عرضه کرد. او بازگشت به تشیع حقیقی و انقلابی را نیرویی برای تحقق عدالت اجتماعی قلمداد می‌کرد.

شریعتی، علاوه بر شهرت زیادش برای سهم داشتن در انقلاب ایران، به‌دلیل کارنامهٔ فعالیت‌هایش برای احیای مذهب و سنت در جامعه و سخنرانی علیه سلطنت وقت نیز شهرت داشته‌است. از زمان انقلاب تاکنون یادبودهای زیادی به یاد او برگزار و اجرا کرده‌اند؛ و از آن زمان نقدها و تجلیل‌های زیادی پیرامون آثار، آراء و تأثیراتی که او بر چند دههٔ معاصر ایران گذاشته وجود دارد.

او در ۴۳ سالگی در انگلستان درگذشت و هم‌اکنون پیکر وی بر خلاف وصیتش در مکانی  در دمشق سوریه به امانت سپرده شده‌است.

 

دکتر مصطفی چمران

مصطفی چمران ساوه‌ای (۱۰ مهر ۱۳۱۱ – ۳۱ خرداد ۱۳۶۰) معروف به دکتر چمران، فیزیک‌دان، سیاستمدار (عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران)، وزیر دفاع ایران در دولت مهدی بازرگان و دولت موقت شورای انقلاب از همراهان موسی صدر در تشکیل جنبش امل (لبنان)، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی، از فرماندهان ایران در جنگ ایران و عراق و بنیان‌گذار ستاد جنگ‌های نامنظم در جریان جنگ ایران و عراق بود.

وی در دانشگاه تهران، تحصیلات خود را در رشته الکترومکانیک به پایان برد. سپس برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و درجه دکتری در فیزیک پلاسما کسب کرد. پس از گذراندن آموزش‌های نظامی در مصر، به لبنان رفت و به همراه موسی صدر، در تشکیل جنبش امل نقش مؤثری داشت و از فرماندهان آن بود. چمران در زمان تحصیل در دانشگاه تهران، در درس ترمودینامیک، شاگرد مهدی بازرگان بود. آشنایی او با بازرگان، عامل مهمی در ورود او به عرصه سیاست به‌شمار می‌رود. وی در دوران پس از کودتای ۲۸ مرداد در سازمان نهضت مقاومت ملی که زیر نظر افرادی چون مهدی بازرگان، سید رضا زنجانی و سید محمود طالقانی اداره می‌شد، فعالیت می‌کرد. در زمان تحصیل در خارج از ایران، او به همراه ابراهیم یزدی، علی شریعتی و صادق قطب‌زاده، شاخه خارج از کشوری نهضت آزادی ایران و همچنین انجمن اسلامی دانشجویان ایران در آمریکا را تأسیس کرد. پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، او به ایران بازگشت و در دولت بازرگان، مدتی وزارت دفاع را برعهده داشت. او به عنوان یکی از اعضای نهضت آزادی، در دوره نخست مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد.

در جریان جنگ ایران و عراق، وی یکی از فرماندهان ایران بود. چمران با شروع جنگ، به اهواز رفت و ستاد جنگ‌های نامنظم را بنیان‌گذاری کرد. از دیگر کارهای مهم وی ایجاد هماهنگی بین نیروهای ارتش، سپاه و نیروهای داوطلب مردمی بود که در منطقه حضور داشتند. مصطفی چمران در ۳۱ خرداد ماه ۱۳۶۰ در مسیر دهلاویه-سوسنگرد بر اثر اصابت ترکش خمپاره به پشت سرش در ۴۹ سالگی کشته شد.

تشنج و صرع (بخش اول) ، دکتر رضا مقدسی

 

 تشنج و صرع (بخش اول)

مترجم: دکتر رضا مقدسی

روزنامه اترک، 24 خرداد 1401

چکیده

بیماری صرع، مجموعه ای از اختلالات عصبی است که حدود 1 تا 2 درصد از افراد را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. طبق نظر سازمان بهداشت جهانی (WHO)، صرع با تشنج های خود به خودی مکرر مشخص می شود که معمولاً به دلیل تخلیه الکتریکی بیش از حد در گروهی از سلول های عصبی است. سیگنال‌های الکتروانسفالوگرام ابتدائی (EEG) ابزار مفیدی برای تشخیص تشنج‌های صرع هستند. صرع فرآیندی کند است و معمولا، پس از چندین ماه از شروع بحران اولیه، تشنج های عود کننده ی خود به خودی، شروع به ظاهر شدن می کنند. به نظر می رسد، افرادی که در 10 سال گذشته بدون تشنج بوده اند و در 5 سال گذشته هیچ داروی ضدتشنجی مصرف نکرده اند، بیماری صرع آنها به طور کامل درمان شده است. در حال حاضر، داروهای مورد استفاده برای درمان صرع دارای عوارض جانبی از قبیل صرع زائی و یا سایر عوارض جانبی مرتبط با دوز هستند. علیرغم درمان اکثر بیماران، نزدیک به 30 درصد از بیماران مصروع همچنان تشنج دارند و از درمان کامل محروم هستند. از این رو، نیاز به گزینه های جایگزین دیگری برای کنترل تشنج صرعی و به حداقل رساندن مدت تشنج بدون مصرف دارو و بهبود وضع زندگی بیماران وجود دارد. در رویکردهای جدید درمانی، دستگاه های تحریک عصب واگ (VNS) به عنوان ابزاری مهم برای کنترل اختلال عصبی مانند تشنج و صرع می باشند. دستگاه های تحریک عصب واگ برای بیماران مبتلا به صرع مقاوم به درمان و مقاوم به دارو استفاده می شوند.

. Niyaz A, Jainendra J, et al., Devices used for Treatment of Epilepsy Int J Pharm Education & Res, 2020, 2(2)

دکتر احمد مجد، استاد ممتاز و چهره ماندگار ملی

احمد مجد یک نویسنده و استاد دانشگاه ایرانی است. او در سال ۱۳۸۳ از سوی دانشگاه خوارزمی به عنوان چهره ماندگار زیست‌شناسی معرفی شد؛ همچنین در سال ۱۳۸۵ موفق به اخذ عنوان پژوهشگر برگزیده شد.

احمد مجد (زاده ۳ اردیبهشت ۱۳۲۲ معادل ۲۴ آوریل ۱۹۴۳ میلادی، محلات) در خانواده‌ای فرهنگی به دنیا آمد. پدر و پدر بزرگش از بانیان آموزش و پرورش این شهر بودند و احمد، مقطع دبستان را در مدرسه حسین مجد (مدرسه‌ای به نام پدر بزرگ وی) به پایان رساند. او تحصیلات مقطع متوسطه را در رشته طبیعی و در سال ۱۳۳۹ به پایان رساند و در همان سال وارد دانشسرای عالی تهران (نام پیشین دانشگاه خوارزمی) شد و در رشته مورد علاقه اش یعنی زیست‌شناسی مشغول به تحصیل شد. در سال ۱۳۴۲ با رتبه اول از دانشگاه فارغ‌التحصیل گشت و در همان سال به استخدام وزارت آموزش و پرورش ایران درآمد و متعهد شد که در همان وزارتخانه، دوران تعهد خدمت خود را به انجام رساند.

• کارشناسی: رتبه اول در زیست‌شناسی - دانشسرای عالی تهران (نام پیشین دانشگاه خوارزمی) - تهران (۱۳۴۲–۱۹۶۳)
• کارشناسی ارشد: رشته سیتولوژی و مورفوژنز گیاهی - دانشگاه پیر و ماری کوری - پاریس (۱۳۵۳–۱۹۷۴)
• دکتری: رشته سیتولوژی و مورفوژنز گیاهی - دانشگاه پیر و ماری کوری - پاریس (۱۳۵۷–۱۹۷۸

از جمله معروف‌ترین آثار وی می‌توان به کتاب زیست‌شناسی سلولی و مولکولی اشاره کرد که با کمک محمدعلی شریعت زاده نوشته شد؛ این کتاب در ۲ جلد و توسط انتشارات دانشگاه اراک در سال ۱۳۷۵ منتشر شد. این کتاب در هفدهمین دوره کتاب سال برنده جایزه تشویقی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. او همچنین موفق به ترجمه ۳ جلد اطلس زیست‌شناسی شده‌است.

دکتر محمدرضا نوری دلوئی، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران

گفت‌وگو با دکتر محمدرضا نوری دلویی

 

اشاره

دکتر محمدرضا نوری دلویی که سی‌سال پیش با عزمی راسخ و همتی بلند فصلنامه رشد آموزش زیست‌شناسی را پایه‌گذاری و نخستین سی‌وهفت شماره این نشریه را سردبیری کرد، استاد پایه 37 دانشگاه علوم پزشکی تهران است. او در یکی از روزهای زیبای اردیبهشتی سال جاری درخواست ما را برای انجام این مصاحبه به مناسبت سی‌امین سالگرد تولد و نیز یک‌صدمین شماره این مجله با روی باز پذیرفت.

دکتر محمدرضا نوری دلویی در یک نگاه

دکتر محمدرضا نوری دلویی در سال 1328 در یکی از روستاهای گناباد به‌نام «دلویی»، در خانواده‌ای کشاورز چشم به‌روشنی جهان گشود؛ تحصیلات ابتدایی را در سال 1341 در همان روستا و تحصیلات متوسطه را در سال 1347 در رشته طبیعی در گناباد به پایان رساند و سپس وارد دانشکده علوم دانشگاه تهران شد. ایشان نخست لیسانس زیست‌شناسی را از آنجا دریافت کرد، سپس فوق‌لیسانس را در شاخه رادیوبیولوژی و ژنتیک از مرکز بین‌المللی تحقیقات بیوفیزیک و بیوشیمی دانشگاه تهران (آی.بی.بی.) گرفت و پس ‌از آن برای ادامه تحصیل به دانشگاه ایالتی میشیگان امریکا رفت، حدود 6 سال به‌طور تمام‌وقت به تحصیل پرداخت و در تیرماه 1360 با دریافت دکترای تخصصی در رشته ژنتیک مولکولی پزشکی به کشور بازگشت و بدین‌ترتیب از پیش‌گامان دانش و فن مهندسی ژنتیک در ایران شد و درواقع نخستین فردی است که پس از تولد شاخه ژنتیک مولکولی پزشکی وارد کشور شد.

سازگاری با کم آبی

سازگاری با کم آبی

منظور از «کم‌آبی»، نبود آب کافی برای تامین نیازهای موجوداست. کم‌آبی، دوگونه وقوع می‌یابد:

• کمبود آب ، مقطعی بوده و با رفع بحران کم‌آبی (وقوع خشکسالی، قطع موقت آب،...) از بین خواهد رفت. فقط در دوره بحرانی موجب اختلال میگردد.
• کمیابی آب، مزمن است. چنانچه در یک حوضه آبریز، میزان مصارف از میزان منابع موجود (آب قابل تخصیص = آب تجدیدپذیر تحت مدیریت + آب‌های انتقالی به درون حوضه) تجاوز نماید، کمیابی آب رخ خواهد داد. در این حالت، چاره‌ای غیر از افزایش ظرفیت تامین و یا کاهش مصارف وجود ندارد که اولی نیازمند سرمایه فراوان و دومی محتاج اجماع گروداران است که هر دو به آسانی در دسترس نیستند.

سازگاری چیست؟

• سازگاری نشانه‌ای از هوشمندی و ضرورت دوام و بقاء هر توسعه ای است.  
• سازگاری مستلزم شناخت محدودیت‌ها، پذیرش آنها و سپس عمل در دامنه آنهاست.

سازگاری را می توان به عنوان رویکردی برای توسعه متناسب با ظرفیت هوای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و…  موجود به منظور برآورد نیازهای جامعه تعریف نمود.

علاوه بر مفهوم فوق، سیستم سازگار شونده، پویایی محیط های طبیعی و انسانی را رصد نموده و مستمراً آمادگی و توانایی تطبیق با شرایط جدید و حفظ سازگاری را دارد. مبحث مدیریت تطبیقی (Adaptive Management)در علم مدیریت، ناظر بر این نوع از سازگاری است.

 

سازگاری با کم آبی، نوعی «مدیریت تطبیقی» است که به پویایی سیستم‌های اقتصادی، طبیعی، سیاسی و اجتماعی توجه داشته و همواره در حال رصد آینده و آماده سازی ظرفیت های لازم برای مواجهه با شرایط جدید است. هدف اصلی سازگاری با کم آبی، اطمینان از حصول تناسب هم زمانِ «توسعه» و «ظرفیت‌ها» است. در هر حال، توسعه نباید از ظرفیت‌های فراهم شده گذر نماید و اگر توسعه بیشتری هدف‌گیری شده است، باید به تدریج ظرفیت‌های مورد نیاز آن فراهم و متعاقباً توسعه وقوع یابد.

محیط‌های «انسانی» و «طبیعی» تحت تاثیر پیشرانه های «منفعت طلبی» و «تغییر اقلیم»، آینده را دچار عدم قطعیت می‌نمایند. بدون درک پویایی این دو محیط و شناخت فضای آینده (وضعیت های محتمل، از بهترین تا بدترین سناریوها)، مدیریت دچار غافلگیری شده و نخواهد توانست با شرایط آینده سازگار گردد. بنابراین، سازگاری نیازمند تحلیل مستمر شرایط و شناخت عواقب محتمل آتی می‌باشد.

با پیش نگریِ(Anticipation) مسائل و مشکلات آینده می‌توان روش‌های مدیریتی و سیاست‌های جاری را به نحوی منطبق و سازگار با فضای آینده نمود که عواقب نامطلوب را به صفر رسانیده و یا بشدت محدود نماید.

آبله‌میمون ( Monkeypox)

آبله‌میمون (انگلیسی: Monkeypox) یک بیماری عفونی واگیرا ناشی از ویروس آبله‌میمون است که می‌تواند در برخی از جانوران و نیز انسان ایجاد شود. 

نشانه‌های آن با تب، سردرد، دردهای ماهیچه‌ای، لنفادنوپاتی و احساس خستگی آغاز می‌شود. به دنبال آن دانه‌هایی ایجاد می‌شوند که تاول‌ها و پوسته‌ها را روی آن ایجاد می‌کند.

زمان قرار گرفتن در معرض تا شروع نشانه‌ها حدود ۱۰ روز است.

مدت زمان نشانه‌های بیماری معمولاً دو تا چهار هفته است.

آبله‌میمون ممکن است از دست زدن به گوشت شکار، نیش یا خراش جانوران، مایعات بدن، اشیاء آلوده یا تماس نزدیک با فرد آلوده منتقل شود.

این ویروس به‌طور معمول در بین جوندگان خاص در آفریقا گردش می‌کند. 

تشخیص ضایعه را می‌توان با آزمایش دی‌ان‌ای ویروس تأیید کرد. این بیماری می‌تواند شبیه آبله‌مرغان باشد.

واکسن آبله می‌تواند با ۸۵ درصد اثربخشی از عفونت جلوگیری کند.

در سال ۲۰۱۹، واکسن Jynneos برای مقابله با آبله‌میمون برای بزرگسالان در ایالات متحده تأیید شد. استاندارد کنونی برای درمان، تکوویریمات است، یک آنتی‌ویروس که به‌طور خاص برای درمان عفونت‌های ارتوپوکس‌ویروس، ویروس‌هایی مانند آبله و آبله‌میمون در نظر گرفته شده‌است. این دارو برای درمان آبله‌میمون در اتحادیه اروپا و ایالات متحده تأیید شده‌است. سیدوفوویر یا برین‌سیدوفوویر نیز ممکن است مفید باشد.

در آفریقا، گزارش‌های مربوط به خطر مرگ، در صورت عدم درمان، به ۱۰ تا ۱۱ درصد در دسته آبله‌میمون‌های آفریقای مرکزی می‌رسد.

آبله میمون نخستین بار در سال ۱۹۵۸ در بین میمون‌های آزمایشگاهی در کپنهاگ دانمارک شناسایی شد. نخستین مورد در انسان در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو یافت شد. شیوع بیماری در ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ در فروشگاه حیوانات خانگی که در آن جوندگان وارداتی از غنا فروخته می‌شد، ردیابی شد. شیوع آبله‌میمون در ۲۰۲۲ نشان‌دهندهٔ اولین شیوع انتقال گستردهٔ جامعه در خارج از آفریقا است که در مه ۲۰۲۲ در بریتانیا آغاز شد و موارد بعدی در اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا تأیید شد.

جدول حیات و آموزش زیست شناسی دکتر رضا مقدسی

جدول حیات و آموزش زیست شناسی

دکتر رضا مقدسی

سامانه صدای معلم و روزنامه اترک

با وجود این که در عصر زیست­شناسی مدرن به سر می­بریم و چندین دهه است که دانشمندانِ این رشته، فناوری­های پیشرفته­ای مانند کلون­سازی ژن­ها، واکنش زنجیره­ای پلیمراز (PCR; Polymerase Chain Reaction) و CRISPER (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) را به خوبی گسترش داده­اند. ولی در آموزش مقدماتی زیست­شناسی ناگزیر به استفاده از مفاهیم اولیه زیست­شناسی هستیم که در حیطه زیست­شناسی سنتی می­گنجد؛ مثل رده­بندی علمی جانداران، که در حدود سه قرن پیش توسط کارل لینه(Carl von Linné)، به شکل امروزی، پایه­گذاری شده است. اهمیت این مطلب در زیست­شناسی، دقیقا مانند آموزش ریاضیات است که با آموزش اعداد، جدول ضرب و چهارعمل اصلی شروع می­شود و یا آموزش شیمی که با آموزش جدول تناوبی و نشانه­های عناصر شروع می­شود.

در این مقاله قصد دارم، به بررسی و اهمیت تاثیر آموزش رده­بندی جانداران بر یادگیری زیست­شناسی در نظام آموزشی بپردازم و با ارائه الگویی نوین از معرفی کلی جانداران با عنوان جدول حیات(Life Table) به چند سوال مهم زیر پاسخ دهم:

 آیا برای آموزش مقدماتی زیست­شناسی عمومی در دوره دبیرستان، نیازی به آشنائی با مشخصات کلی و گروه­های اصلی جانداران وجود دارد؟ ضرورت این کار چیست؟

چگونه می­توان دانش­آموزان دبیرستانی را به نحو کارآمدی با  گروه­های اصلی جانداران آشنا کرد؟ تاثیر این فرایند در یادگیری مباحث مختلف زیست­شناسی چیست؟

پیدایش و یکتائی حیات در عالم دکتر رضا مقدسی

پیدایش و یکتائی حیات در عالم

دکتر رضا مقدسی

پیدایش گیتی

اخترفیزیک­دانان (Astrophysicians) گستره عالم را حدود 14 میلیارد سال نوری برآورد کرده­اند. این محاسبه بر اساس محاسبه مسافت طی شده توسط نور از زمان انفجار بزرگ یا مه­بانگ (Big Bang) و شکل­گیری فضا، زمان و اجرام آسمانی است. از آن زمان تاکنون نور با سرعت از مرکز عالم دور می­شود و عالم گسترش می­یابد. بر طبق نظریه مه‌بانگ، جهان از یک نقطه بسیارچگال و داغ گسترش یافته‌است. هم‌اکنون به علت وجود انرژی تاریک، به سرعت در حال گسترش است. این مجموعه عظیم و لایتناهی شامل میلیاردها میلیارد جرم آسمانی است. به عقیده برخی از فیزیکدانان شاید دنیاهای دیگری نیز به موازات دنیای ما وجود داشته باشد. در این دنیای بیکران، زمین ما سیاره­ای منحصر به فرد است که با قابلیت­ها و شرایط ویژه­ای آفریده شده است تا حیات مبتنی بر کربن را به عالم عرضه کند. به نظر می­رسد، زمینِ ما تنها سیاره­ای است که امکان پیدایش حیات مبتنی بر کربن بر روی آن فراهم شده است. البته، شاید چنین نباشد!

با وجود تلاش­های بی­شمار دانشمندان با روش­های مختلف، مانند ثبت امواج رادیوئی و ارسال فضاپیما به فضا هنوز هیچ نشانه­­ای از حیات (مشابه آنچه بر روی زمین است) در عالم شناسائی نشده است. ولی احتمال این که در این دنیای بیکران شرایط دیگری همانند یا مشابه زمین پدید آمده باشد، دور از ذهن نیست.

شاید، تلسکوب فضائی جیمز وب (James Webb Space Telescope)، در آینده­ای نه چندان دور، اطلاعات ارزشمند و نویدبخشی درباره امکان حیات در کرات دیگر،  به دنیای علم و بشریت عرضه نماید. آیا، اراده کافی برای محافظت از زمینِ زیبا در انسان ها به وجود خواهد آمد؟www.sedayemoallem.ir

www.atrakdailly

صرع زائی:

صرع زائی: سازوکارهای ایجاد تشنج و صرع

رضا مقدسی¹، احمد علی معاضدی²، زهره قطب الدین³

1. دکترای فیزیولوژی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2. استاد فیزیولوژی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3. دانشیار فیزیولوژی، گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

*نشانی نویسنده مسئول: خوزستان، اهواز، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم، گروه زیست شناسی،

رضا مقدسی                                     e-mail: [e-mail],  09151887366

Moghaddasi R*¹, Moazedi A.A², Ghotbeddin Z³,

1-PhD of physiology, Department of Biology, Faculty of science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

2- Professor of physiology , Department of Biology, Faculty of science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

3- Associat professor of physiology, Department of Basic Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

چکیده

بیماری صرع، سومین اختلال نورولوژیک است که بیش از70  میلیون نفر از مردم جهان(در حدود1%) به آن مبتلا هستند [1. صرع، مجموعه­ای از اختلالات نورولوژیک مزمن با علائم ناهمگون است که حملات تشنجیِ خودبخودیِ عود کننده و مکرر مشخصه مهم آن می‌باشد. تشنج، به علائم یا نشانه­های گذرائی گفته می‌شود که در نتیجة افزایش فعالیت غیرمعمول و هم زمان، در نورون­های بخشی از مغز رخ می دهد[1و2]. تشنج، تا زمانی که به حالت مزمن تبدیل نشود، صرع نامیده نمی شود[2]. ساز وکار ایجاد و توسعه صرع، تا امروز به خوبی شناخته نشده است. صرع­زائی به شکل پذیری پیچیده مغز گفته می‌شود که به دنبال جراحت و خونریزی در مغز ایجاد می‌شود. به دنبال این تغییرات در مغز سالم، تشنج های مکرر ایجاد می شود [9]. صرع­زائی، فرایندی آرام است، که چند ماه تا بروز تشنج های خودبخودی طول می‌کشد[10]. با استفاده از مطالعات بالینی بر روی انسان، به تنهائی، نمی‌توان سازوکار­های پیچیده، صرع­زائی و تشنج را شناسائی کرد. لذا، استفاده از مدل­های جانوری مناسب، ضروری به نظر می رسد[5]. در این مقاله سعی می­شود، ضمن معرفی انواع صرع، فرایند صرع­زائی و سازوکار ایجاد صرع مورد بررسی قرار گیرد.

کلمات کلیدی: صرع، تشنج، صرع­زائی، هیپوکامپ

چاپ در مجله زیست شناسی ایران، جلد 5 شماره 10 ، پائیز و زمستان 1400

https://www.ijbio.ir/article_2134.html

 

---

 

عید نوروز

عید نوروز

دکتر رضا مقدسی

https://www.aparat.com/Drrezamoghaddasi

email: [e-mail]

 

جشن نوروز، بزرگترین جشن جهانِ ایرانی امروز، کهن ترین جشن دینی و ملی ایرانیان است. اغلب مورخان، پیدائی نوروز را به جمشید، پادشاه پیشدادی ایران نسبت داده اند. که گویند، جمشید در این روز جهان را به تصرف خود در آورد. و پس از آن، ایرانیان هر سال به جشن و شادی پرداختند؛ آتش می افروختند، سکه ضرب کردن، آتشکده ها را پاکیزه می کردند، درخت می کاشتند و به آبادانی ایران می پرداختند. به گفته بیرونی" نوروز نخستین روز است از فروردین ماه، و زین جهت روز نو نام کردند؛ زیراک پیشانی سال نو است... و اول روزی است از زمانه، و بدو فلک آغازید گشتن."

مزیت های آقا معلمی دکتر رضا مقدسی

 

مزیت های آقا معلمی

دکتر رضا مقدسی

روزنامه اترک، شماره 929، 8 اسفند 1400؛ بازنشر در صدای معلم

اینجانب عمری است که با افتخار معلمی کرده ام و با معلمان بسیار نشست و برخاست داشته ام. و قاطبه ایشان را انسانهایی شریف، دلسوز، قانع و محجوب یافته ام. در یک دهه اخیر به دلائل مختلف، مانند تورم و فشار اقتصادی، عرصه بر این قشر زحمتکش و وطن دوست تنگ شده است. ولی، اکثر ایشان با دلسوزی و ایثارگری، به عشق دین و میهن به آموزش و تربیت فرزندان ایران زمین همت گماشته اند. فلذا، در مقابل ملت روسفیدند. ولی...   گناه ایشان چیست؟ طنز تلخ زیر شرح حال دوران معلمی ماست.

طَرَب یا نخود سیاه: دکتر رضا مقدسی

 

طَرَب (بخوانید طرح رتبه بندی معلمان)  یا نخود سیاه

دکتر رضا مقدسی

روزنامه اترک، شنبه 30 بهمن ماه 1400؛

بازنشر در سامانه صدای معلم

دانشنامه برخط ویکیپدیا، اخیرا واژه طَرَب را معادل طرح رتبه بندی معلمان ایران ارائه نموده است. طَرَب، واژه ای طَرَب  افزا برای عموم فارس زبانان از شرق و غرب عالم در بیش از یک دهه پیش بوده است. طَرَب ، عامل امید و ادامه فعالیت آموزشی و پژوهشی برای معلمانِ در شرف بازنشتگی بوده است.

طَرَب کو نداند، وزیر از دگر        توبیگانه خوانش، نخوانش وزیر

خودکار فشاری دکتر رضا مقدسی

 

خودکار فشاری

دکتر رضا مقدسی

روزنامه اترک، شماره 920، 25 بهمن 1400

آن روز املا داشتیم. صحبتِ اوایل دهه 60  هجری شمسی است. آقای محسنی، معلم کلاس پنجم ابتدایی،  با وجود این که با صدای آرام و متین متنِ کتابِ فارسی را می خواند؛ ولی من دائم عقب  می ماندم. چون، بسیار تلاش می کردم خوش خط و خوانا بنویسم.  یکی دو بار از ایشان خواهش کردم، که کلماتی را مجددا تکرار کنند. ولی، خجالت مانعِ درخواستِ مکرر می شد.  لذا، چند کلمه را جا انداختم؛ و برخلاف روال معمول گذشته، که شاگرد اول کلاس بودم و نمره املایم همیشه ۲۰ می شدم،  نمره ۱۸ گرفتم. موقعِ تحویل گرفتن دفترِ املا، آقای محسنی یواشکی پرسید: چرا 18؟

ویروس­هایِ انگلِ استثمارگر دکتر رضا مقدسی

ویروس­هایِ انگلِ استثمارگر

دکتر رضا مقدسی

روزنامه اترک، یکشنبه، 17 بهمن 1400؛ https://www.atrakdaily.ir/fa/main/page

بازنشر سایت صدای معلم؛ http://sedayemoallem.ir/

داستان ویروسها (نوعی انگلِ اجباریِ درون یاخته ای) و موجودات زنده (میزبانِ انگل)، داستانِ کشورهای استعمارگر(ویروسهای انگل) و کشورهای مستعمره(میزبانِ انگل) بوده و هست. از اول تاریخ تاکنون و شاید در آینده نیز. همانگونه که ویروسها به عنوان موجوداتی انگل، وارد سلولهای میزبان می شوند و با استفاده از اطلاعات ژنتیکی و توانائی های بالقوه خود امکانات یاخته های میزبان را در راستای تکثیر و افزایشِ شانسِ بقای خود به کار می گیرند؛ استعمارگران، به ویژه اروپائیها، بعد از انقلاب صنعتی با استفاده از دانش، سیاست و اسلحه های مرگبار ِ خود، کشورهایِ ضعیف را در راستای پیشرفت و تقویت مادی و معنوی سرزمین های خود غارت کرده و به بند کشیده اند. بنابراین به عنوان یک زیست شناس، استعمارگران را نوعی ویروسِ استثمارگر می دانم. نتیجه این رابطه انگلی ضعف و بیماری و گاهی مرگ میزبان و افزایش شانس تکثیر و بقای انگلها می باشد. این نوشتار شرح این داستان تلخ تاریخی از نگاه یک زیست شناسِ علاقمند به تاریخ است. از گذشته تا حال حاضر.

آموزش خیلی نوین دکتر رضا مقدسی صدای معلم، سه شنبه 28 دیماه 1400

 

آموزش خیلی نوین

دکتر رضا مقدسی

صدای معلم، سه شنبه 28 دیماه 1400

این نوشتار شرح حال امروز مدارس ماست. مانده در گذشته و غافل از آینده. و شرح حال دانش آموزان معصومی که چون مرغکان، به دنبال آینده ای مبهم هستند. و اندک معلمان بی پناهی که اسیر دنیا و دیو مافیای کنکور شده اند.  و ما حیران از جفائی که بر علم و فرهنگ و آینده ی این مرز و بوم می رود. و البته، امیدوار به لطف پروردگار و همتِ معلمان عاشق و پاک باخته ای، که برای سربلندی دین و میهن، سر از پا نمی شناسند.

سم الله الرحمن الرحیم

به بهانه آعاز سال علوم پایه و توسعه پایدار

سال ۲۰۲۲ که از دی ماه امسال (۱۴۰۰) شروع شد، ‌در سراسر جهان به نام سال جهانی علوم پایه و توسعه پایدار نامگذاری شده است. حوزه علوم پایه خدمات زیادی را به توسعه سایر علوم از چمله علوم پزشکی عرضه کرده است که امید است در این سال به آن پرداخته شود و زمینه توجه بیشتر به علوم پایه نزد صاحبان سرمایه، سیاست‌گذاران حوزه علم و فناوری، مدیران و مسئولان سیاسی و نهادهای حامی مالی علوم فراهم گردد.  امید است از این رهگذر ضمن برطرف نمودن کم توجهی سالهای اخیر، زمینه حمایت موثر از علوم پایه فراهم شود. چنین راهبردی می تواند یک نقطه عطف و زمینه ساز توسعه متوازن و مبتنی بر اصول زیست محیطی باشد. در حوزه علوم پایه پزشکی هم لازم است متخصصان این علوم، انجمن های علمی و متولیان علوم پایه در وزارت بهداشت و درمان به این موضوع ورود کنند و نقش روشنگری و تبیین کنندگی خود را در این فرصت تاریخی برعهده گیرند.

https://www.aparat.com/v/dA9it

https://www.iybssd2022.org/en/home/

انواع واکسن کرونا

(ترجمه از سامانه سازمان جهانی بهداشت 2022)

 

واکسن:

دسترسی عادلانه به واکسن‌های ایمن و مؤثر برای پایان دادن به همه‌گیری کووید-۱۹ حیاتی است، بنابراین دیدن بسیاری از واکسن‌هایی که اثبات می‌شوند و در حال توسعه هستند، بسیار دلگرم‌کننده است.

واکسن‌های ایمن و مؤثر ابزاری هستند که بازی را تغییر می‌دهند: اما برای آینده قابل پیش‌بینی باید به پوشیدن ماسک، تمیز کردن دست‌ها، اطمینان از تهویه مناسب در داخل خانه، فاصله‌گذاری فیزیکی و اجتناب از شلوغی ادامه دهیم.

واکسینه شدن به این معنا نیست که ما می توانیم احتیاط را به باد بسپاریم و خود و دیگران را در معرض خطر قرار دهیم، به ویژه به این دلیل که تحقیقات هنوز در مورد اینکه چقدر واکسن ها نه تنها در برابر بیماری، بلکه در برابر عفونت و انتقال محافظت می کنند، ادامه دارد.

انواع مختلف واکسن ها

 

سوالات مهم درباره کرونا

(ترجمه از سامانه سازمان جهانی بهداشت)

COVID-19 چیست؟

COVID-19 بیماری ناشی از یک ویروس کرونای جدید به نام SARS-CoV-2 است. سازمان جهانی بهداشت برای اولین بار در 31 دسامبر 2019، پس از گزارش خوشه ای از موارد "پنومونی ویروسی" در ووهان، جمهوری خلق چین، از این ویروس جدید مطلع شد.

علائم COVID-19 چیست؟

سه سوال مهم درباره کرونا

 

بیماری کرونا (ترجمه از سامانه سازمان جهانی بهداشت)

 

1. بررسی اجمالی: بیماری کرونا (COVID-19) یک بیماری عفونی است که توسط ویروس SARS-CoV-2 ایجاد می شود.

• اکثر افراد آلوده به این ویروس، بیماری تنفسی خفیف تا متوسط ​​را تجربه می کنند و بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می یابند. با این حال، برخی به شدت بیمار می شوند و نیاز به مراقبت پزشکی دارند.
• افراد مسن و مبتلایان به بیماری های زمینه ای مانند بیماری قلبی عروقی، دیابت، بیماری مزمن تنفسی یا سرطان بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های جدی هستند.
• هر کسی ممکن است در هر سنی به کووید-19 مبتلا شود و به شدت بیمار شود یا بمیرد.

مطالعه اثرات ضد تشنجی کاربامازپین در طی فرایند صرع ­زائی با روش کیندلینگ یک­طرفه ­ی ناحیه CA1 هیپوکامپ پشتی در موش­های صحرایی نر بالغ

مطالعه اثرات ضد تشنجی کاربامازپین در طی فرایند صرع­زائی با روش کیندلینگ یک­طرفه­ی ناحیه CA1 هیپوکامپ پشتی در موش­های صحرایی نر بالغ

رضا مقدسی^*1، زهره قطب الدین². احمد علی معاضدی³. محمدرضا آخوند⁴

1. دکتری فیزیولوژی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

 2. دانشیار فیزیولوژی، گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

 3. استاد فیزیولوژی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

 4. استادیار گروه آمار، دانشکده آمار، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

^* ایمیل نویسنده مسئول:  Tel: [phone]/ Email :[e-mail]

مجله علوم پزشکی بجنورد، زمستان 1400

چکیده

زمینه و هدف: صرع، نوعی بیماری مزمن و چندعاملی همراه با تشنج­های ناگهانیِ تکراری است. کاربامازپین، معمول­ترین دارو  برای درمان صرع می­باشد. در این طرح تحقیقاتی، به بررسی اثرات ضدتشنجی کاربامازپین، در طی صرع­زائی ناحیه هیپوکامپ پشتی با روش کیندلینگ الکتریکی، بر شاخص­های تشنجی در موش­های صحرائی نر بالغ پرداخته­ می­شود.

مواد و روش­ها: این مطالعه از نوع تجربی است. در این مطالعه تعداد 49 سر موش صحرایی نر بالغ به طور تصادفی به 7 گروه تقسیم شدند: کنترل، شاهد جراحی و شاهد دارو، کیندل، گروه­های دریافت کننده دارو-کیندل و گروه حلال-کیندل.

عظمتِ به یغما رفته - دکتر رضا مقدسی

عظمتِ به یغما رفته

دکتر رضا مقدسی

روزنامه اترک، پنج شنبه 9 دیماه 1400

در بهار 1394 که مشغول تحصیل در دانشگاه شهید چمران اهواز بودم، همراه خانواده و جمعی از دوستان به شهر باستانی شوش رفتیم. شوش، اولین شهر جهان، با قدمتی قریب به 7000 سال پیش از میلاد مسیح است. شهر شوش پایتخت زمستانی شاهان هخامنشی نیز بوده است. زیگورات چغازنبیل و کاخ بزرگ آپادانا در این شهر قرار دارند.

دانشگاه های ایرانی بی مسئولیت ! دکتر محمد فاضلی

دانشگاه های ایرانی بی مسئولیت !

دکتر محمد فاضلی

«هدف نهایی دانشگاه، در کنار تعهدات جهانی و ملی، ارتقا کیفیت زندگی شهروندان است» سایت دانشگاه ملبورن را نگاه کنید! می گوید : « من یک engaging university هستم که نسبت به حل مسائل ایالت که اصلی‌ترین آن آب است، تعهد دارم.» می‌گوید در ده سال گذشته چقدر روی آب ایالت کار کرده‌ام و دستاوردهای آن چه بوده است. در کدام سایت دانشگاه‌های ایران یک بیانیه محلی داریم که گفته باشد نسبت به این استان و شهرستان و این مردم متعهد هستم و این کارها را برای بهبود این وضعیت انجام داده‌ام؟

"شجاعت خود بودن " در حرفه معلمی دکتر نعمت الله فاضلی

مدرسان نمی توانند در کنش تدریس واقعا همان باشند که هستند. آنها در کلاس درس و آموزش محکوم به داشتن نقاب های ایدیولوژیک، سیاسی و اجتماعی شده اند »

"شجاعت خود بودن " در حرفه معلمی

دکتر نعمت الله فاضلی

 پاکر پالمر جامعه شناس و اندیشمند بلندآوازه آمریکا کتابی با عنوان The courage to teach دارد. این کتاب در ۱۹۹۸ چاپ شد و از آن زمان بارها تجدید چاپ گردیده است. پالمر بابت کتاب هایش به ویژه این کتاب سیزده دکتر افتخاری و سه جایزه بزرگ دریافت کرد. اخیرا خانم نوگل روحانی این کتاب را به فارسی ترجمه و انتشارات هوش ناب آن را منتشر می کند. مترجم نوشته است از طریق سخنرانی ها و نوشته های من با این کتاب آشنا شده اند. از این رو از من خواستند که پیش گفتاری برای آن بنویسم. از این که چنین کتاب خواندنی به زبان فارسی ترجمه شده است بسیار خوشحالم. 

پالمر در این توضیح می دهد که در دنیای امروز معلمان مدارس و مدرسان دانشگاه با قلب شان تدریس نمی کنند. معلم "زندگی گسیخته "ای دارد. او ناگزیر است در کلاس درس بدون شوق، بدون حس حضور، بدون تعلق و بدون قلب حاضر شود. معلم قادر نیست دانشجویان، موضوع درس، و خود یا خویشتن خود به هم پیوند بزند و ارتباطی گرم، خلاق و پرشور میان آنها برقرار کند. پیوند و پیوستگی میان مولفه های آموزش و تدریس از هم گسیخته شده است. اشکال ویرانگری از ترس در نهان و آشکار فضای کلاس درس، دانشجویان و مدرسان لانه کرده است.

 پالمر با نثری شاعرانه و جذاب این ترس ها را با تکیه بر سی سال تجربه‌ زیسته اش روایت می کند. ترس معلم و مدرس از ناامنی شغلی، ترس از پذیرفته نشدن یا تحقیر شدن در میان دانشجویان، ترس از برملا شدن از خود بیگانگی معلم، و ترس های دیگر. پالمر نشان می دهد ارتباط میان مدرسان نه تنها با دانشجویان بلکه با یکدیگر از هم گسیخته شده است. فضای گرم محبت و یادگیری در اجتماع مدرسان وجود ندارد. پالمر می نویسد مدرسان و معلمان با کارکنان نظام آموزشی و نهاد دانشگاه هم تعاملی معنادار و سازنده ندارند.