سازگاری با کم آبی

سازگاری با کم آبی

منظور از «کم‌آبی»، نبود آب کافی برای تامین نیازهای موجوداست. کم‌آبی، دوگونه وقوع می‌یابد:

• کمبود آب ، مقطعی بوده و با رفع بحران کم‌آبی (وقوع خشکسالی، قطع موقت آب،...) از بین خواهد رفت. فقط در دوره بحرانی موجب اختلال میگردد.
• کمیابی آب، مزمن است. چنانچه در یک حوضه آبریز، میزان مصارف از میزان منابع موجود (آب قابل تخصیص = آب تجدیدپذیر تحت مدیریت + آب‌های انتقالی به درون حوضه) تجاوز نماید، کمیابی آب رخ خواهد داد. در این حالت، چاره‌ای غیر از افزایش ظرفیت تامین و یا کاهش مصارف وجود ندارد که اولی نیازمند سرمایه فراوان و دومی محتاج اجماع گروداران است که هر دو به آسانی در دسترس نیستند.

سازگاری چیست؟

• سازگاری نشانه‌ای از هوشمندی و ضرورت دوام و بقاء هر توسعه ای است.  
• سازگاری مستلزم شناخت محدودیت‌ها، پذیرش آنها و سپس عمل در دامنه آنهاست.

سازگاری را می توان به عنوان رویکردی برای توسعه متناسب با ظرفیت هوای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و…  موجود به منظور برآورد نیازهای جامعه تعریف نمود.

علاوه بر مفهوم فوق، سیستم سازگار شونده، پویایی محیط های طبیعی و انسانی را رصد نموده و مستمراً آمادگی و توانایی تطبیق با شرایط جدید و حفظ سازگاری را دارد. مبحث مدیریت تطبیقی (Adaptive Management)در علم مدیریت، ناظر بر این نوع از سازگاری است.

 

سازگاری با کم آبی، نوعی «مدیریت تطبیقی» است که به پویایی سیستم‌های اقتصادی، طبیعی، سیاسی و اجتماعی توجه داشته و همواره در حال رصد آینده و آماده سازی ظرفیت های لازم برای مواجهه با شرایط جدید است. هدف اصلی سازگاری با کم آبی، اطمینان از حصول تناسب هم زمانِ «توسعه» و «ظرفیت‌ها» است. در هر حال، توسعه نباید از ظرفیت‌های فراهم شده گذر نماید و اگر توسعه بیشتری هدف‌گیری شده است، باید به تدریج ظرفیت‌های مورد نیاز آن فراهم و متعاقباً توسعه وقوع یابد.

محیط‌های «انسانی» و «طبیعی» تحت تاثیر پیشرانه های «منفعت طلبی» و «تغییر اقلیم»، آینده را دچار عدم قطعیت می‌نمایند. بدون درک پویایی این دو محیط و شناخت فضای آینده (وضعیت های محتمل، از بهترین تا بدترین سناریوها)، مدیریت دچار غافلگیری شده و نخواهد توانست با شرایط آینده سازگار گردد. بنابراین، سازگاری نیازمند تحلیل مستمر شرایط و شناخت عواقب محتمل آتی می‌باشد.

با پیش نگریِ(Anticipation) مسائل و مشکلات آینده می‌توان روش‌های مدیریتی و سیاست‌های جاری را به نحوی منطبق و سازگار با فضای آینده نمود که عواقب نامطلوب را به صفر رسانیده و یا بشدت محدود نماید.