سلسله آغازیان
دانشمندان پیدایش یوکاریوت ها را بر اساس نظریه ی درون هم زیستی به شرح زیر توضیح می دهد:
اولین پروکاریوت ها 5/3 میلیون سال پیش به وجود آمده اند. در طول 2 میلییارد سال برخی از انواع پروکاریوت ها با بلعیدن انواعی از پروکاریوت های کوچک تر درون خود ساختاری مثل میتوکندری و کلروپلاست را به وجود آورند. یوکاریوت های فتوسنتز کننده بعد ها منشا گیاهان و یوکاریوت های هوازی منشا جانوران امروزی قرارگرفتند.
- بنابراین براساس این نظریه میتوکندری و کلروپلاست منشا باکتری هایی دارند.
دلایل اثبات این مدعا عبارتند از:
- شباهت اندازه میتوکندری و کلروپلاست به باکتری ها
- DNA کلروپلاست و میتوکندری همانند باکتری ها حلقوی و دو رشته ای می باشند.
- ریبوزوم های کلروپلاست و میتوکندری همانند باکتری ها از نوع70s می باشد.
- غشای درونی میتوکندری ها و کلروپلاست ها همانند غشای درونی باکتری ها محل انجام بسیاری از واکنشهای شیمیایی می باشند.
- زادآوری کلروپلاست و میتوکندری همانند باکتری ها به روش تقسیم دوتایی می باشد.
دو ویژگی اصلی یوکاریوت ها عبارت اند از:
- برای اولین بار تولید مثل جنسی در عالم جانداران مشاهده می شود که با تقسیم میتوز و میوز همراه است.
- برای اولین بار جانداران پرسلولی در عالم حیات به وجود می آیند.
مهم ترین تفاوت آغازیان با یوکاریوت ها :
- در آغازیانِ پرسلولی، بافت های تمایزیافته مشاهده نمی شود.
- جنین یا رویان تشکیل نمی دهند.
- ساختار تولید مثلِ پرسلولی به وجود نمی آورند.
روش های تولید مثل در آغازیان:
1- روش های غیر جنسی: آغازیان در شرایط مساعد به روش غیر جنسی و به سرعت تقسیم پیدا می کنند مانند جوانه زدن ، میتوز، قطعه قطعه می شدن.
2-جنسی: برخی از اغازیان در شرایط نا مساعد به روش جنسی تولید مثل می کنند. در این روش گاهی دو فرد که تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند و به عنوان نر و ماده قلمداد می شوند، افراد جدید را به وجود می آورند.
رده بندی آغازیان:
به طور کلی آغازیان را به دو گروه تقسیم می شوند:
1- پروتوزوآ( آغازیان جانورمانند ): از نظر تغذیه هتروتروف (دگر خوراک ساز)، شامل مژکداران، تاژکداران، آمییب ها، هاگداران.
2- پروتوفیت ها : گروهی از آغازیان که کلروفیل دارند و مانند گیاهان تولید کننده می باشند شامل دیاتوم ها ، جلبک ها
- مژک داران : تک سلولی، هتروتروف، دارای مژک، دارای دیواره ی سخت و انعطاف پذیر، دارای دونوع واکوئل(واکوئل گوارشی وضربان دار) و دارای دو نوع هسته ی بزرگ وکوچک می باشند.
- پیچیده ترین وغیر معمول ترین آغازیان می باشند.
- دارای دهان سلولی هستند.
مقایسه ی مژک و تاژک یوکاریوتی:
1-الگوی ساختمانی هردو یکسان است.
2-مژک ها نسبت به تاژک ها فراوان وکوتاه ترند.
3-نحوه ی حرک آنها با یکدیگر فرق دارد. حرک تاژک شلاق مانند ولی حرکت مژک پارویی می باشد.
- کپک ها : هتروتروف، برخی قابلیت حرکت دارند. قبلاً جزء قارچ ها رده بندی می شدند.
تفاوت کپک ها با قارچ ها :
1-در دیواره سلولی کپک ها کیتین وجود ندارد.
2-میتوز کپک ها برخلاف قارچ ها هسته ای نمی باشد.
رده بندی کپک ها :
1- کپک های مخاطی سلولی: هریک از سلول ها شبیه آمیب است که در شرایط مساعد به صورت منفرد زندگی می کند. درصورت نامساعد شدن شرایط محیط ، دور یکدیگر جمع شده و با تشکیل پایه ساقه و هاگدان تشکیل هاگ می دهند. هاگ ها درشرایط مساعد سلول جدیدی به وجود می آورند
2- کپک های مخاطی پلاسمودیومی : شبیه توده ای از سیتو پلاسم است که تعداد زیادی هسته دارد. هسته ها توسط دیواره از یکدیگر جدا نشده اند. توده سیتو پلاسمی در شرایط سخت با تقسیم و تکثیر ایجاد ساقه و کپسول می کند. درون کپسول هاگهای n کروموزومی ایجاد می شود. هاگ ها درشرایط مساعد رشد کرده با یکدیگر ترکیب می شوند. هسته سلول تخم حاصل با تقسیمات میتوز توده پلاسمودیومی جدید به وجود می آ ورد.
- هاگداران : هتروتروف، غیر متحرک، تولیدکننده هاگ ، همه انگل اند، چند میزبانه، چرخه تولید مثلی پیچیده دارند. مانند عامل مالاریا.
پلنکتون: موجوداتی که درآب دریا شناور می باشند.
- آغازیان موجوداتی پلنکتون هستند که توسط آب جابجا می شوند.
- پلنکتونها به دوگروه تقسیم می شوند: فیتوپلنکتون ( گیاه مانند ) و زئوپلنکتون (جانورمانند).
- موجوداتی که درکف دریا زندگی می کنند اصطلاحاً کف زی نامیده میشوند .
سوال : کدام ویژگی، مژکداران را نسبت به سایر آغازیان جانور مانند پیشرفته تر نشان می دهد ؟
الف ) داشتن بیشتر از یک هسته ب) گوناگونی بیشتر درشکل سلول ج)داشتن وسیله حرکتی مشخص درسطح
د) بزرگی سلول ه) تمایز یافتگی بیشتر دراندامک های سیتوپلاسمی
جواب ه) سیتوپلاسم پارامسی دارای یک هسته ی بزرگ ویک هسته کوچک، دو واکوئول ضربان دار یا انقباضی، واکوئول های گوارشی ودهان سلولی می باشد .
سوال: شکل زیر مراحل تشکیل هاگ باکتری را نشان می دهد .الف، ب و ج به ترتیب چه نام دارد؟
الف) بخشی از سیتو پلاسم و هسته، هاگ درونی ،کروموزوم
ب)هاگ درونی، هاگ درونی و ماده ی ژنتیک، کروموزوم
ج)بخشی از سیتوپلاسم وماده ی ژنتیک، هاگ درونی، هسته
د)سیتوپلاسم و هسته، سیتوپلاسم و بخشی از ماده ی ژنتیک ، هسته
پاسخ گزینه ی ((ب))
سوال : سلولی را در نظر بگیرید که شبکه ی آندوپلاسی ندارد. این سلول حتماّ چه ویژگی های دیگری دارد ؟
الف)نداشتن کروموزم، نداشتن هسته ی مشخص، نداشتن میتوکندری، نداشتن تنفس
ب)داشتنDNA ، بیماریزا بودن، نداشتن هسته ی مشخص و میتوکندری
ج) داشتن کروموزم و تنفس وابسته به اکسیژن یاتخمیر(تنفس بی هوازی )، نداشتن میتوکندری و دستگاه گلژی
د ) داشتن DNA وتنفس ، داشتن میتوکندری و ریبوزوم
ه ) نداشتن کروموزوم ، میتوکندری ودستگاه گلژی وداشتن تنفس هوایی تخمیر
پاسخ گزینه ج: سلول مورد نظر پروکاریوتی بود. درپروکاریوت ها هیچ یک از اندامک های غشادار وجود ندارد. ولی ریبوزوم در آن مشاهده می شود و از نظر تنفس نیز می توانند هوازی باشد و عده ای از آنها می توانند بیماری زا و غیر بیماری زا باشند .
