تمایز جنسی مغز
به دلیل کمبود تحقیقات در زمینه تفاوتهای جنسی مغز، هنوز از جنسیت به عنوان متغیر در طراحی آزمایشها استفاده نمی شود. ولی کاربردهای تحقیقاتی وسیعی در این زمینه، برای درک بهتر فرایند رشد طبیعی مغز و بلوغ، آسیب شناسی رفتارهای اجتماعی، سوء مصرف مواد یادگیری و حافظه، آسیبهای مغزی و بیماری های نورو دژنراتیو مانند پارکنیسون، آلزایمر، هانتینگتون و موارد بسیار دیگری که از نظر سلامتی جسمی و روانی فردی و اجتماعی انسان امروزی مهم تلقی می شود، وجود دارند. اندازه و وزن مغز انسان، تفاوتهای ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک مغز، تفاوت های عملکردی در مناطق مختلف مغز و رفتارهای جنسی(مثل هویت جنسی و میزان شیوع ناهنجاریهای نورولوژیک و روانپزشکی) بین دو جنس نر و ماده مشاهده می شود.
درک مکانیسمهایی که باعث بروز تفاوتهای جنسی در رفتار جانوران می شوند، به فهم درست تفاوتهای جنسی در انسان کمک می کند. در جانوران مهرهدار، هورمون تستوسترون، مسئول ایجاد بیشتر و شاید همه تفاوتهای جنسی شناخته شده در سیستم عصبی و رفتار جانوران است: مانند نرینه کردن تکوین و رشد عصبی، ایجاد رفتارهای نرینه و سرکوب رفتارهای جنس ماده. هورمون تستوسترون از طریق ممانعت یا تشدید مرگ سلولی و یا به وسیله تغییر شکل و حذف سیناپسها، تکوین سیستم عصبی را شکل می دهد. تعامل تجربیات با تستوسترون باعث بهبود یا کاهش اثرات آن بر دستگاه عصبی مرکزی می شود. هورمونهای گنادی علاوه بر اثرات دائمی بر تکوین دستگاه عصبی مرکزی که در دوران جنینی اعمال می شود، اثرات موقتی نیز بر مغز جانور بالغ دارند. این اثرات به ویژه در بروز رفتارهای جنسی در ابتدای بلوغ و در بزرگسالی بسیار اهمیت دارند. به نظر می رسد تفاوتهای جنسی مغز، به اثرات چندین ژن مختلف بستگی دارند، که تاکنون شناسایی شدهاند. بنابراین، با توجه به اهمیت و جایگاه ویژهی علوم شناختی و مطالعه ساختار و عملکرد مغز در دنیای معاصر، لزوم توجه همه جانبه و کاربردی به آن در همه حوزهها، به ویژه در امر آموزش، بیش از پیش احساس می شود.
وا واژگان کلیدی: تمایز جنسی مغز، هورمون تستوسترون، علوم شناختی
