پیدایش حیات

داستان پیدایش حیات

آیا با مطالعه دنیای موجودات زنده نیز می­توان نظمی تدریجی، مشابه نظم موجود در جدول تناوبی مندلیف مشاهده کرد؟ به طور قطع و یقین پاسخ به این پرسش مثبت، ولی یافتن و ترسیم چنین جدول یا طرحی مشابه آن، بسیار دشوار است. چرا؟

چون، حیات پدیده­ای چندبعدی و بسیار پیچیده ­تر از دنیای مواد در علوم فیزیک و شیمی است. بنابراین، یافتن قوانین حاکم بر دنیای موجودات زنده نیز به مراتب دشوارتر است. لذا، ترسیم چنین جدولی، بسیار پیچیده خواهد بود. ولی، درک کلی قوانین حاکم بر دنیای موجودات زنده، به درک ما از حیات و شناخت موجودات زنده کمک شایانی خواهد کرد.

از طرف دیگر، قوانینی حاکم بر طبیعت و پدیده­های آن، یکنواخت و فراگیرند. نیروئی که باعث شد سیبی از شاخه درختی بر سر ایزاک نیوتون (Isaac Newton) فرود آید، همان نیروئی بود که سیاره­ها را در مدارهای آسمانی­شان به نظم در می­آورد و هدایت می­کرد. به نظر می­رسد این نیروی خدائی، همان نیروئی است که باعث شکل­گیری یاخته­ های اولیه از مولکول­های آلی ابتدائی شده است. این نیرو در کل عالم جاری است و نظم موجود در دنیای ما و ماورای ما را هدایت می­کند. بنابراین، اگر با دقت به اطراف نگاه کنیم، متوجه می­شویم که تمام رویدادها و پدیده­های پیچیده و به ظاهر بی­نظم عالم تابع قوانین طبیعی بسیار منظم و سازمان یافته­ای هستند.

 از زمان چارلز داروین (Charles Darwin) و بسط نظریه انتخاب طبیعی (Natural Selection) زیست­شناسان بسیاری با کمک ابزارها و روش­های بی­شمار، به بررسی ساختار، رفتار، روابط بین جانداران و شباهت­ها و تفاوت­های بین آنها پرداخته­ اند. امروزه دانشمندان نظریه تکامل را مهم­ترین نظریه ­ی دنیای زیست­شناسی و حتی تمام علوم می­دانند. یکی از دانشمندان عصر حاضر اعتقاد دارد اگر روزی موجودات ذی­شعوری از کرات دیگر به زمین بیایند و بخواهند میزان علم و دانش بشر را بیازمایند، به طور قطع درباره نظریه تکامل پرسش خواهند کرد و از بشر خواهند پرسید که آیا به تکامل و تغییرات تدریجی جانداران پی برده است یا خیر؟

بر اساس شواهد مختلف علمی، اولین موجودات زنده که تک­یاخته ­ای و پروکاریوت (پیش ­هسته­ ای) بوده­اند، احتمالا در حدود 4 میلیارد سال قبل، درون اقیانوس­های اولیه روی زمین در شرایط محیطی بسیار ویژه­ای شکل گرفته­ اند. بعد از حدود یک و نیم میلیارد سال دیگر، با تغییرات تدریجی شرایط محیط، یاخته­های یوکاریوت(هوهسته­ای) پدید آمدند. نظریه درون همزیستی(Endosymbiotic theory) شواهد محکمی در تائید پیدایش موجودات زنده تک­یاخته­ای یوکاریوت از موجودات زنده تک­یاخته­ای پروکاریوت ارائه می­دهد. این نظریه را لین مارگولیس (Lynn Margulis) اولین بار ارائه کرده است. بر اساس این نظریه یوکاریوت­های اولیه در نتیجه همزیستی برخی از پروکاریوت­های هوازی و فتوسنتزکننده با پروکاریوت­های بزرگ­تر به وجود آمدند. بنابراین، می­توان انتظار شباهت­های ساختاری و مولکولی، بین باکتری­ها و ساختارهای مورد نظر را داشت. از جمله­ی این دلائل می­توان شباهت­های اندازه میتوکندری و کلروپلاست با باکتری­ها، شباهت دنای (DNA) اندامک­های نیمه­مستقلِ یوکاریوت­ها با دنای باکتری­ها، شباهت در تفسیم دوتائی (Binnary Fission) باکتری­ها با تقسیم میتوکندری و کلروپلاست و شباهت­های ریبوزومی آنها را نام برد.

 

 

شکل 3. نظریه درون هم­زیستی و پیدایش یاخته­های اولیه: نظریه‌ای که براساس آن یوکاریوت‌های فعلی از الحاق پروکاریوت‌ها و یاخته‌های هسته‌داران اولیه منشأ گرفته‌اند. این نظریه، خاستگاه میتوکندری‌ها و کلروپلاست‌ها را از باکتری‌ها می‌داند. نظریه­ی درون‌همزیستی می‌گوید میکروارگانیسم‌ها با خوردن انواعی از سلول‌های کوچک­تر واجد اندامک‌های غشادار شده‌اند.

صلح آبی؛ ...نه، جنگ آب

صلحِ آب؛ ... نه جنگِ آب

دکتر رضا مقدسی

Email: [e-mail]

 

خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. آب، این مایع حیات ­زا و حیات آفرین، مظهر پاکی و سرسبزی و زیبایی است که حیات در آن آغازیده است و با وجودِ آن، استمرار دارد. در اکثر مناطق جهان، دسترسی به آب شیرین، چونان آب خوردن است. ولی متأسفانه در منطقه خاورمیانه که مهدِ تمدن‌های بشری است، به مسئله‌ای پیچیده و بغرنج تبدیل شده است و آب، حکم طلا را دارد. شاید بالاتر از طلا. حکم، زندگی را دارد. متأسفانه، در سنوات اخیر تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی که همراه با کم‌بارشی و کاهش شدید نزولات آسمانی بوده است، در کنار عواملی دیگری همچون افزایش جمعیت و سوءمدیریت مصرف، کمبود آب و شاید بی‌آبی بیشتر رخ  نمایانده است. هجوم مداوم ریزگردها و خشکی تالاب‌ها و دریاچه‌ها، پیش‌قراولان این لشکر شوم (خشکسالی و کم‌آبی) هستند که حیات را در خاورمیانه تهدید می‌نماید.  بعد از شومیِ نفت که از قرن گذشته دامن­گیر ملل مظلوم منطقة خاورمیانه شده است و جز جنگ و بدبختی و کشتار به همراه نداشته است. اکنون، امپریالیسم بر طبل جنگِ آب می‌کوبد و هر روز صدای آن را نزدیک­تر می‌نوازد. تا شنوندگان و دولتمردان درخودمانده و بی‌کفایت منطقه چه تعبیر و تفسیر کنند! با صیاد همراه باشند. یا به همراهِ همدیگر و در کنار هم این مسئلة حیاتی را عامل صلح و برادری و توسعه نمایند و حق همسایگی را پاس بدارند.

بنابراین به نظر می‌رسد وضعیت متفاوت منابع نفت و آب در کشورهای منطقة خاورمیانه، در کنار اختلافات قومی و مذهبی و دسیسه‌های دول اروپایی و آمریکا، باعث تشدید اختلافات سیاسی و جنگ و خونریزی شده است. با وجود این­که، اکثریت مردم منطقه خاورمیانه مسلمان هستند و بیشتر آنها از فرهنگ و تمدن کهن ایرانی یا عربی برخوردار هستند؛ بنابراین، کشورهای منطقه باید یک تصمیم حیاتی بگیرند تا فاصله بین میزان تقاضا و عرضه منابع آب را کاهش دهند و علاوه بر اتخاذ سیاست‌ها و اقداماتِ مطلوب در جهت کاهش هدررفت آب و مصرف بهینه، در عرصه خارجی نیز به سمت همکاری و همیاری برای حفظ محیط‌زیست بروند.

در این نوشتار، به تبیین پارادایم #صلح_آب به‌جای #جنگ_آب می‌پردازم و امیدوارم دشواریِ حلِ مسئله آب در خاورمیانه، باعث همبستگی بیشتر بین ملت‌ها و دولت‌های منطقه و برقراری تجارت و رونق اقتصادی شود. نه، باعث جنگ اقتصادی و سیاسی و یا جنگ نظامی.

ایران در اشعار حکیم فردوسی

اشعار کوتاه فردوسی

چو گفتـــــار بیهــوده بسیــار گشت

سخنگوی در مردمی خوار گشت

به نایـافت رنجه مـکن خـــــویشتن

که تیمـار جان باشد و رنج تـن

زدانش چو جان تـــرا مـــایـه نیست

به از خامشی هیچ پیرایــه نیست

توانگر شد آنکس که خرسنـــد گشت

از او آز و تیمار در بنـــد گشت

بـه آمــوختن چون فــروتن شـــوی

سخن هــای دانندگــان بشنوی

مگوی آن سخن، کاندر آن سود نیست

کز آن آتشت بهره جز دود نیست

بیــــا تا جهــــان را به بــد نسپریم

به کوشش همه دست نیکی بریم

نبــاشد همی نیک و بـــد، پــــایدار

همـــــان به که نیکی بود یادگار

همــــان گنج و دینار و کاخ بلنـــــد

نخواهــــد بدن مرترا ســـودمند

فــریــدون فــرّخ، فرشته نبـــــــود

بــه مشک و به عنبر، سرشته نبود

به داد و دهش یــافت آن نیگـــــوئی

تو داد و دهش کن، فریدون توئی

 

سپاه شب تیره

شبی چون شَبَه روی شسته به قیر

نه بهرام پیدا ، نه کیوان ، نه تیر

دگرگونه آرایشی کرد ماه

بسیچ گذر کرد بر پیشگاه

شده تیره اندر سرای درنگ

میان کرده باریک و دل کرده تنگ

ز تاجش سه بهره شده لاژورد

سپرده هوا را به زنگار و گَرد

سپاه شب تیره بر دشت و راغ

یکی فرش گسترده از پّر زاغ

نموده ز هر سو به چشم اهرمن

چو مار سیه ، باز کرده دهن

 

اشعار فردوسی در مورد ایران

سیاوش منم نه از پریزادگان

از ایرانم از شهر آزادگان

که ایران بهشت است یا بوستان

همی بوی مشک آید از بوستان

سپندار پاسبان ایران تو باد

ز خرداد روشن روان تو باد

ندانی که ایران نشست من است

جهان سر به زیر دو دست من است

هنر نزد ایرانیان است و بس

ندادند شیر ژیان را به کس

همه یکدلانند و یزدان شناس

به نیکی ندارند از بد هراس

دریغ است ایران که ویران شود

کنام پلنگان و شیران شود

همه جای جنگی سواران بدی

نشستن گه شهریاران بدی

چو ایران نباشد تن من مباد

بر این بوم و بر زنده یک تن مباد

همه روی یکسر به جنگ آوریم

جهان بر بد اندیش تنگ آوریم

ز بهر بر و بوم و پیوند خویش

زن و کودک وخرد و فرزند خویش

همه سر به سر تن به کشتن دهیم

از آن به که کشور به دشمن دهیم

شعر فردوسی در مورد کوروش کبیر

در این خاک زرخیز ایران زمین

نبودند جز مردمی پاک دین

همه کیششان مردی و داد بود

وز آن کشور آزاد و آباد بود

چو مهر و وفا بود خود کیششان

گنه بود آزارِ کس پیششان

همه رهرو راه یزدان پاک

همه دل پر از مهر این آب و خاک

پدر در پدر آریایی نژاد

ز پشت فریدون نیکو نهاد

بزرگی به مردی و فرهنگ بود

گدایی در این بوم و بر ننگ بود

کجا رفت آن دانش و هوش ما؟

که شد مهر میهن فراموش ما

که انداخت آتش در این بوستان؟

کز آن سوخت جان و دل دوستان

چه کردیم کین گونه گشتیم خار؟

خرد را فکندیم این سان ز کار

نبود این چنین کشور و دین ما

کجا رفت آیین دیرین ما؟

به یزدان که این کشور آباد بود

همه جای مردان آزاد بود

در این کشور آزادگی ارز داشت

کشاورز خود خانه و مرز داشت

گرانمایه بود آنکه بودی دبیر

گرامی بد آنکس که بودی دلیر

نه دشمن دراین بوم و بر لانه داشت

نه بیگانه جایی در این خانه داشت

از آنروز دشمن بما چیره گشت

که ما را روان و خرد تیره گشت

از آنروز این خانه ویرانه شد

که نان آورش مرد بیگانه شد

چو ناکس به ده کدخدایی کند

کشاورز باید گدایی کند

به یزدان که گر ما خرد داشتیم

کجا این سر انجام بد داشتیم

بسوزد در آتش گرت جان و تن

به از زندگی کردن و زیستن

اگر مایه زندگی بندگی است

دو صد بار مردن به از زندگی است

بیا تا بکوشیم و جنگ آوریم

برون سر از این بار ننگ آوریم

بیاریم باز آب رفته بجوی

مگر زان بیابیم باز آبروی

گر ایوان ما سر به کیوان برست

ازان بهرهٔ ما یکی چادرست

چو پوشند بر روی ما خون و خاک

همه جای بیمست و تیمار و باک

بیابان و آن مرد با تیز داس

کجا خشک و تر زو دل اندر هراس

تر و خشک یکسان همی بدرود

وگر لابه سازی سخن نشنود

دروگر زمانست و ما چون گیا

همانش نبیره همانش نیا

به پیر و جوان یک به یک ننگرد

شکاری که پیش آیدش بشکرد

جهان را چنینست ساز و نهاد

که جز مرگ را کس ز مادر نزاد

ازین در درآید بدان بگذرد

زمانه برو دم همی بشمرد

چو زال این سخنها بکرد آشکار

ازو شادمان شد دل شهریار

ز مادر همه مرگ را زاده‌ایم

برینیم و گردن ورا داده‌ایم

چو شاه اندر آمد چنان جای دید

پرستنده هر جای برپای دید

چنین گفت کای دادگر یک خدای

به خوبی توی بنده را رهنمای

مبادا جز از داد آیین من

مباد آز و گردنکشی دین من

همه کار و کردار من داد باد

دل زیردستان به ما شاد باد

گر افزون شود دانش و داد من

پس از مرگ روشن بود یاد من

همه زیردستان چو گوهرفروش

بمانند با نالهٔ چنگ و نوش

 

تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم

تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم

 مهدی اخوان ثالث

ز پوچ جهان هیچ اگر دوست دارم

تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم

تو را ای کهن پیر جاوید برنا

تو را دوست دارم، اگر دوست دارم

تو را ای گرانمایه، دیرینه ایران

تو را ای گرامی گهر دوست دارم

تو را ای کهن زاد بوم بزرگان

بزرگ آفرین نامور دوست دارم

هنروار اندیشه‌ات رخشد و من

هم اندیشه‌ات، هم هنر دوست دارم

اگر قول افسانه، یا متن تاریخ

وگر نقد و نقل سیر دوست دارم

اگر خامه تیشه‌ست و خط نقر در سنگ

بر اوراق کوه و کمر دوست دارم

وگر ضبط دفتر ز مشکین مرکب

نئین خامه، یا کلک پر دوست دارم

گمان‌های تو چون یقین می‌ستایم

عیان‌های تو چون خبر دوست دارم

به جان، پاک پیغمبر باستانت

که پیری‌ست روشن‌نگر دوست دارم

سه نیکش بهین رهنمای جهان است

مفیدی چنین مختصر دوست دارم

ابرمرد ایرانیی راهبر بود

من ایرانی راهبر دوست دارم

نه کشت و نه دستور کشتن به کس داد

ازینروش هم معتبر دوست دارم

من آن راستین پیر را گر چه رفته است

از افسانه آن سوی تر دوست دارم

هم آن پور بیداردل بامدادت

نشابوری هورفر دوست دارم

فری مزدک آن هوش جاوید اعصار

که ش از هر نگاه و نظر دوست دارم

دلیرانه جان باخت در جنگ بیداد

من آن شیردل دادگر دوست دارم

جهانگیر و داد آفرین فکرتی داشت

فزونترش زین رهگذر دوست دارم

ستایش کنان مانی ارجمندت

چو نقاش و پیغامور دوست دارم

هم آن نقش پرداز ارواح برتر

هم ارژنگ آن نقشگر دوست دارم

همه کشتزارانت، از دیم و فاراب

همه دشت و در، جوی و جر دوست دارم

کویرت چو دریا و کوهت چو جنگل

همه بوم و بر، خشک و تر دوست دارم

شهیدان جانباز و فرزانه ات را

که بودند فخر بشر دوست دارم

به لطف نسیم سحر روحشان را

چنان چون ز آهن جگر دوست دارم

هم افکار پرشورشان را که اعصار

از آن گشته زیر و زبر دوست دارم

هم آثارشان را، چه پند و چه پیغام

و گر چند سطری خبر دوست دارم

من آن جاودان یاد مردان که بودند

به هر قرن چندین نفر دوست دارم

همه شاعران تو وآثارشان را

به پاکی نسیم سحر دوست دارم

ز فردوسی، آن کاخ افسانه کافراخت

در آفاق فخر و ظفر دوست دارم

ز خیام، خشم و خروشی که جاوید

کند در دل و جان اثر دوست دارم

ز عطار، آن سوز و سودای پر درد

که انگیزد از جان شرر دوست دارم

وز آن شیفته شمس، شور و شراری

که جان را کند شعله‌ور دوست دارم

ز سعدی و از حافظ و از نظامی

همه شور و شعر و سمر دوست دارم

خوشا رشت و گرگان و مازندرانت

که شان همچو بحر خزر دوست دارم

خوشا حوزه شرب کارون و اهواز

که شیرین ترینش از شکر دوست دارم

فری آذرآبادگان بزرگت

من آن پیشگام خطر دوست دارم

صفاهان نصف جهان تو را من

فزونتر ز نصف دگر دوست دارم

خوشا خطه نُخبه‌زای خراسان

ز جان و دل آن پهنه‌ور دوست دارم

زهی شهر شیراز جنت طرازت

من آن مهد ذوق و هنر دوست دارم

بر و بوم کُرد و بلوچ تو را چون

درخت نجابت ثمر دوست دارم

خوشا طرف کرمان و مرز جنوبت

که‌شان خشک و تر، بحر و بر دوست دارم

من افغان همریشه‌مان را که باغی‌ست

به چنگ بتر از تتر دوست دارم

کهن سُغد و خوارزم را با کویرش

که‌شان باخت دوده قجر دوست دارم

عراق و خلیج تو را چون ورازورد

که دیوار چین راست در، دوست دارم

هم ارّان و قفقاز دیرینه‌مان را

چو پوری سرای پدر دوست دارم

چو دیروز افسانه، فردای رویات

به جان این یک و آن دگر دوست دارم

هم افسانه‌ات را، که خوشتر ز طفلان

برویاندم بال و پر، دوست دارم

هم آفاق رویایی‌ات را که جاوید

در آفاق رویا سفر دوست دارم

چو رویا و افسانه، دیروز و فردات

به جای خود این هر دو سر دوست دارم

تو در اوج بودی، به معنا و صورت

من آن اوج قدر و خطر دوست دارم

 

دگر باره برشو به اوج معانی

که‌ت این تازه رنگ و صور دوست دارم

نه شرقی، نه غربی، نه تازی شدن را

برای تو، ای بوم و بر دوست دارم

جهان تا جهان است، پیروز باشی

برومند و بیدار و بهروز باشی

وطن یعنی ایران

وطن یعنی ایران علیرضا عصار

وطن یعنی همه آب و همه خاک

وطن یعنی همه عشق و همه پاک

به گاه شیر خواری گاهواره

به دور درد پیری عین چاره

وطن یعنی پدر مادر نیاکان

به خون و خاک بستن عهد و پیمان

وطن یعنی هویت اصل ریشه

سر آغاز و سر انجام و همیشه

ستیغ و صخره و دریا و هامون

ارس زاینده رود اروند کارون

وطن یعنی سرای ترک تا پارس

وطن یعنی خلیج تا ابد فارس

وطن یعنی دو دست از جان کشیدن

به تنگستان و دشتستان رسیدن

زمین شستن ز استبداد و از کین

به خون گرم در گرمابه فین

وطن یعنی اذان عشق گفتن

وطن یعنی غبار از عشق رفتن

وطن یعنی هدف یعنی شهامت

وطن یعنی شرف یعنی شهادت

وطن یعنی گذشته حال فردا

تمام سهم یک ملت ز دنیا

وطن یعنی چه آباد و چه ویران

وطن یعنی همین جا یعنی ایران

وطن یعنی رهایی ز آتش و خون

خروش کاوه و خشم فریدون

وطن یعنی زبان حال سیمرغ

حدیث جان زال و بال سیمرغ

سپاه جان به خوزستان کشیدن

شهادت را به جان ارزان خریدن

نماز خون به خونین شهر خواندن

مهاجم را ز خرمشهر راندن

وطن یعنی اذان عشق گفتن

وطن یعنی غبار از عشق رفتن

وطن یعنی هدف یعنی شهامت

وطن یعنی شرف یعنی شهادت

وطن یعنی گذشته حال فردا

تمام سهم یک ملت ز دنیا

وطن یعنی چه آباد و چه ویران

وطن یعنی همین جا یعنی ایران

درباره وطن حکیم فردوسی

شعر فردوسی درباره وطن

ندانی که ایران نشست منست

جهان سر به سر زیر دست ِ منست

هنر نزد ایرانیان است و بس

ندادند شیر ژیان را بکس

همه یکدلانند یزدان شناس

به نیکی ندارند از بد هراس

چنین گفت موبد که مرد بنام

به از زنده دشمن بر او شاد کام

اگر کُشت خواهد تو را روزگار

چه نیکو تر از مرگ در کار زار

همه روی یکسر بجنگ آوریم

جهان بر بد اندیش تنگ آوریم

چو ایران نباشد تن من مباد

بدین بوم و بر زنده یک تن مباد

اگر سر به سر تن به کشتن دهیم

از آن به که کشور به دشمن دهیم

دریغ است ایران که ویران شود

کنام پلنگان و شیران شود

 

علامه اقبال لاهوری (ایرانی)

امروز هجدهم آبان زادروز بزرگ شاعر جهان فارسی و بزرگ متفکر جهان اسلام زنده‌یاد اقبال لاهوری است.  علامه محمد اقبال لاهوری شاعر، فیلسوف، سیاست‌مدار و متفکر پاکستانی بود که اشعار زیادی از او عموما به زبان‌های فارسی و اندکی به زبان اردو باقی مانده است. او از عاشقان و شیفتگان ایران و فرهنگ و تمدن اصیل ایرانی و اسلامی بود و اندیشه‌ها و شعرهای او در ادوار گوناگون موجب بیداری مردم مشرق زمین در سرزمین‌های مختلف شده است. در زادروز این شاعر یکی از غزل‌های معروف او که خطب به جوانان فارسی‌زبان سروده است را با هم بازمی‌خوانیم. گفتنی‌ست این شعر به کتاب‌های درسی نیز راه پیدا کرده است.

چون چراغ لاله سوزم در خیابان شما
ای جوانان عجم جان من و جان شما

غوطه‌ها زد در ضمیر زندگی اندیشه‌ام
تا بدست آورده‌ام افکار پنهان شما

مهر و مه دیدم نگاهم برتر از پروین گذشت
ریختم طرح حرم در کافرستان شما

تا سنانش تیزتر گردد فرو پیچیدمش
شعله‌ای آشفته بود اندر بیابان شما

فکر رنگینم کند نذر تهی‌دستان شرق
پارهٔ لعلی که دارم از بدخشان شما

می‌رسد مردی که زنجیر غلامان بشکند
دیده‌ام از روزن دیوار زندان شما

حلقه گرد من زنید ای پیکران آب و گل
آتشی در سینه دارم از نیاکان شما

افتخار وطن

مهم است که به وجود کشورمان افتخار کنیم

ولی مهمتر از آن این است که

کاری کنیم کشورمان به وجودمان افتخار کند

وطن تنها میراثی است که هرگز نمی توان آن را خرج کرد، هدیه داد و یا فروخت.

وطن  تنها میراثی است که هرگز نمی توان آن را خرج کرد، هدیه داد و یا فروخت.

چگونه زیست شناسی را آموزش دهیم

چگونه زیست شناسی را آموزش دهیم؟

از دبیران علاقمند انتظار می ­رود با استفاده از روش­های زیر و برقراری روابط عاطفی مناسب با دانش­ آموزان آنها را به مطالعه ­ی هدفمند و یادگیری عمیق کمک نمایند.

•  دانش‌آموزان را به علوم زیستی علاقمند و درگیر کنید: سمینار کلاسی، انجام آزمایش‌های ساده در منزل
•  از فعالیت‌های آزمایشگاهی استفاده کنید: تشریح اندام‌ها و تشریح جانداران
•  از محیط‌های چندرسانه‌ ای مناسب استفاده کنید: فیلم و پویانما، سایت‌ها، آزمایشگاه مجازی
•  به دنبال پل‌های بین فناوری و زیست‌شناسی بگردید: زیست فناوری، سلول‌های بنیادی،
•  برای آموزش زیست‌ شناسی از بازی‌های علمی استفاده کنید.
•  به ‌سفر و بازدید علمی بروید: موزه‌ها، مناطق حفاظت شده
•  رویکردهای مختلفی را برای آموزش امتحان کنید: تهیه نقشه مفهومی، بحث‌های گروهی
• سخنرانی مشارکتی داشته باشید.
• از نوشتن استفاده کنید.
•  مجلات و منابع مربوط به آموزش زیست‌شناسی را پیدا کنید و بخوانید.

بیونیک

بیونیک (Bionics) یا مهندسی ملهم از زیست‌شناسی: الگوگیری از سامانه‌ها، ساختارها و سازوکارهای طبیعت و جانداران برای ابداع و اختراع، پدیدآوردن فناوری و حل مسائل فنی–مهندسی است. سرگرد جک استیل، افسر هنگ هوانوردی ارتش آمریکا واژه بیونیک را نخستین بار برای علم سیستم­هایی را که شالوده آنها سیستم­های زنده است یا دارای خصوصیات سیستم­های زنده هستند یا به سیستم­های زنده می‌مانند به کار برد. واژه بیونیک احتمالاً از واژه فنی بیون (bion) از یونان قدیم به معنی واحد زندگی و پسوند (-ic) به معنی مشابه تشکیل شده‌است. بدین ترتیب بیونیک را می‌توان مانند زندگی معنا کرد. برخی لغت‌نامه‌ها نیز این واژه را ترکیبی از بیو در واژه بیولوژی و نیک در واژه الکترونیک تعریف کرده‌اند.

این رشته به عنوان یک دانش میان‌رشته‌ای و یک روش‌شناسی حل خلاق مسئله، از شاخه‌ها یا گرایش‌های تخصصی خلاقیت نوآوری‌شناسی (Creanovatology) به‌شمار می‌رود. به عبارتی می‌توان گفت بیونیک هنر به‌کارگیری دانش سیستم‌های زنده در حل مسائل فنی است. این رشته به عنوان یک دانش میان‌رشته‌ای و یک روش‌شناسی حل خلاق مسئله، از شاخه‌ها یا گرایش‌های تخصصی خلاقیت نوآوری‌شناسی به‌شمار می‌رود. طبیعت با گذر از عصرهای بسیار دچار تغییرات و جهش‌های بسیاری شده‌است و به تکامل رسیده‌است. طبیعت هرآنچه را که با محیط سازگاری نداشته از بین برده و امروزه، طبیعتی که ما در آن زندگی می‌کنیم و هر جاندار موجود در آن، تکامل یافته‌ترین مخلوق در نوع خود تا به امروز می‌باشد. این بدان معنی است که هر مکانیسم و ساختاری در طبیعت در بهترین کارآمدترین حالت خود قرار دارد. پس بشریت می‌تواند با مطالعه این طبیعت تکامل یافته، در طراحی دست ساخته‌های خود ایده بگیرد. از اواخر قرن بیست شاهد بسیاری از دستاوردهای بشری هستیم که اگر دقیق‌تر به آن‌ها نگاه کنیم، درمی‌یابیم که الهام گرفتن از طبیعت کمک شایانی به بهتر ساختن آن‌ها کرده‌است.

بشر از ابتدا برای ساختن مکانها و وسایل خود از طبیعت الهام می‌گرفته‌است. به عنوان مثال لئوناردو داووینچی با ایده گرفتن از ساختار بدن خفاش ماشین پرنده طراحی کرد. بعدها در نمایشگاه مونترال کانادا، فرای اتو، برای ساخت سازه‌اش از تار عنکبوت ایده گرفته‌است.

- ایده بال هواپیما از بال­های پرستو الهام گرفته شد.

- ساخت رایانه با الهام از مغز و فکر انسان ساخته شد.

- در ساخت زیردریاییها از بدن دُلفین الهام گرفته شده است. زیرا دلفین با نیروی عضلانی کم می­تواند به

سرعت در آب حرکت کند و راز این حرکت در پوست دو لایه بدنش است.

- از نوع راه رفتن حیواناتی مانند سوسک و مارمولک، برای طراحی ربات ایده­برداری و استفاده شده است.

- از قابلیت بازتاب نور توسط چشم گربه­ها برای ساخت چراغ­های چشم گربه­ای الهام گرفته شده است.

- در حوزه خودروهای هیبریدی، طراحی آیرودینامیکی خودرو مدیون ماهی جعبه­ای است.

- معماری بیونیکی، که با الهام گرفتن از فرم­های بدن جانوران و گیاهان، سازه­های زیبا و مقاومی را

ساخته­اند.از طرح تار عنکبوت برای ساخت سازه­های عظیم، و همچنین الگوبرداری­های فراوان دیگری که

از تار عنکبوت گرفته شده است.

تفاوت طراحی ارگانیک و طراحی بیونیک در این است که در سبک ارگانیک بیشتر از فرم و رنگ عناصر موجود در طبیعت استفاده می‌شود ولی در طراحی بیونیک از سیستم و عملکرد عناصر طبیعی بیشتر در ایده‌های اولیه و ساختارها استفاده می‌شود به عنوان مثال طرح تارعنکبوت برای ساخت یک سازه مستحکم استفاده می‌شود.

1. جانورشناسی کاربردی بی‌مهرگان؛ مؤلف: فرنگیس قاسمی، ناشر: نوید شیراز
2. جانورشناسی کاربردی مهره‌داران، فرنگیس قاسمی
3. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

تجارت و خلق ثروت به کمک جانوران

1. تجارت و خلق ثروت

• تولید غذا: دام‌ها، پرندگان، ماهی‌ها، بی‌مهرگان دریائی، حشرات، پرورش الاغ، اسب
• انجام پژوهش‌های علمی و تولید داروهای نوترکیب: واکسن‌ها، سرم‌ها،
• به‌نژادی و اصلاح نژاد دام‌های بومی
• شرکت­های دانش­بنیان پزشکی و آرایشی: پرورش زالوی طبی، آرایشی، سوزنی و کبریتی، پرورش عقرب، گلسنگ، جلبک­های دریائی، پرورش مار،
• شرکت­های دانش­بنیان در تولید غذای انسان و حیوانات: پرورش سوسک میل ورم، جیرجیرک، ملخ، آبدزدک، موریانه، سنجاقک، زنجره، خرخاکی، سوپرورم، مگس خانگی و خرمگس، مگس سرباز سیاه،
• شرکت­های دانش­بنیان در صنعت نساجی و پوشاک:کرم ابریشم، عنکبوت
• شرکت­های دانش­بنیان در کشاورزی و دام:
  • مبارزه بیولوژیک: زنبور تریکوگراما ((Trichogramma ، بالتوری سبز (Green Lacewing)، مانتیس(Mantis)، پرورش کفشدوزک
  • تولید غذا: زنبورعسل، پرورش قورباغه، جلبک های دریائی، میگو و بی‌مهرگان دریائی
  • تولید کود (ورمی کمپوست) : کرم خاکی(Lumbricus terrestris)
  • پرورش پرندگان زینتی، ماهی‌های زینتی

موزه ها

1. ایجاد موزه‌های تاریخ طبیعی، آکواریوم‌ها، پارک‌های آبی و مناطق حفاظت شده: دانشکده‌های علوم، موزه‌های مطرح جهان
2. حیوانات آزمایشگاهی: رت، سوری، خوکچه هندی، کبوتر، قورباغه، ماهی، کبوتر، میمون، خرگوش
3. مطالعه تکامل و رفتار حیوانات: علم رفتارشناسی و تکامل، سوسیوبیولوژی

نقاشی و هنر

نقاشی و کارهای هنری: فیلم‌سازی مانند پارک ژوراسیک، کارتون‌های کودکانه،

مقابله با آفات

1. مقابله با آفات کشاورزی و مبارزه بیولوژیک: حشرات، کرم‌ها
2. مقابله با انگل‌های جانوری و دام‌ها: کپلک و انگل‌های گوارشی

مطالعات باستان شناسی

مطالعات باستان‌شناسی: روش زندگی و تغذیه انسان‌ها

مطالعه تاریخ گذشته زمین

مطالعه تاریخ‌گذشته زمین: فسیل‌ها و بقایای جانوران

آموزش جانورشناسی در مدارس و دانشگاهها

آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها: آشنائی با محیط‌زیست، فون مناطق، حیوانات در معرض خطر مانند یوز، گاندو

شکار و سرگرمی و ورزش

شکار و سرگرمی و ورزش: حیوانات خانگی، شکار قوچ و میش، ماهیگیری، شاهین و باز و عقاب، پرندگان آوازخوان

جانورشناسی تفننی

جانورشناسی تفننی: پرنده‌شناسی، جمع‌آوری حشرات، ماهی قرمز و سمندر لرستانی عید، کگوی پلنگی

علم قدرت است

علم قدرت است

در عصر حاضر، علم و فناوری قدرتی بی نظیر برای انسان­ خردمند به ارمغان آورده است و به مهم­ترین منبع تولید ثروت و قدرت تبدیل شده است. با وجود جایگاه رفیع دانش و ارزش والا و الهی دانشمندان در فرهنگ ایرانی-اسلامی، ما تاکنون نتوانسته­ایم به صورت شایسته از نیروی بالقوه علم و دانش در جهت ارتقای سطح رفاه و آسایش مردم کشورمان استفاده کنیم. غفلت از ارزش والای علم و جایگاه رفیع دانشمندان بعد از دوران طلایی گذشته، ما را از شکوه و عظمت علمی خود دور کرده است. امید می­رود در دهه پنجم انقلاب اسلامی، ایرانیان با برنامه­ریزی هوشمندانه و همه­جانبه، همت و تلاش مضاعف و ایثار و فداکاری به توسعه­ای پایدار در علم و فرهنگ دست یابند. باید نقش خود را در این برهه تاریخی به درستی ایفا کنیم تا شرمنده آیندگان نباشیم.

کسب و کارهای زیستی

کسب و کارهای زیستی

هر سال تعداد زیادی از جوانان ایران زمین در رشته های مختلف علوم زیستی فارغ التحصیل می شوند. با توجه به شرایط موجود بسیاری از ایشان امکان یافتن شغل مناسب را ندارند. این در حالی است که پتانسیلهای بسیار بالائی برای کسب و کارهای زیستی در کشور ما وجود دارد

امیدوارم با همکاری یکدیگر به توانمندسازی جوانان تحصیل کرده ایران زمین کمک کنیم

 

علوم و فناوریهای شناختی

معرفی علوم و فن آوری های شناختی

علوم شناختی یکی از دانشهای نو است که در کنار نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات مجموعه دانشهای همگرا را که [2] NBIC نام گرفته اند تشکیل می دهند. این رشته از زیرمجموعه های علم اعصاب[3]، روان شناسی، زبان شناسی، هوش مصنوعی و فلسفه ذهن تشکیل گردیده است و کاربرد وسیعی در رشته های فرعی مانند پزشکی، آموزش و پرورش، جامعه شناسی، سیاست، علوم اطلاعات، ارتباطات و رسانه های گروهی، مهندسی پزشکی، مهندسی فرمان و کنترل و حتی علوم دفاعی و جنگ پیدا کرده است. مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاههای بسیاری به تحقیق در زمینه علوم شناختی اشتغال دارند و در تلاشند تا راز بزرگترین سرمایه آدمی یعنی مغز و ذهن را کشف کنند و کارکردهای آنرا به عنوان عالی ترین و پیچیده‌ترین ودیعه الهی بشناسند.

تاکنون دانشمندان عصب شناس، زبان شناس، روان‌شناس، فیلسوفان ذهن و نظریه پردازان علم رایانه با کمک هم و در تعامل با یکدیگر توانسته اند گامهای با ارزشی را در جهت کشف و تبیین کارکردهای شناختی مغز انسان بردارند، به طوری که در مدت کوتاه سه الی چهار دهه اخیر یافته های گرانبهایی را برای ما به ارمغان آورده اند. به همین جهت، آنها دهه 1990 را دهه مغز نامیدند با این امید که با بسیج امکانات علمی و تلاش همگانی بتوانند بیش از پیش به دنیای اسرار آمیز مغز پی برند.

جانورشناسی کاربردی

کاربردهای جانورشناسی یا جانورشناسی کاربردی applied zoology))

گونه‌های جانوری اساس مطالعات میان‌رشته‌ای کاربردی هستند و زمینه‌ساز تحقیقات مشترک بین متخصصان شاخه‌های مختلف علوم زیستی، علوم پایه، دامپزشکی، کشاورزی و طب تجربی را فراهم می‌سازند. سلسله جانوران به‌عنوان بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین آرایه یا تاکسون فراگونه‌ای در دنیای جانداران بخش مهمی از ذخایر ژنتیکی و الگوهای طبیعی را تشکیل می‌دهند و  می‌توانند بستر الگوبرداری، کارآفرینی و تولیدات صنعتی باشند. ایران با تنوع اقلیمی گسترده و برخورداری از زیست­سپهرهای آبی و خشکی بسیار متنوع از ذخایر ژنتیکی ارزشمندی برخوردار است که می‌تواند زمینه‌ساز فناوری جانورشناسی محور باشد. سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌تواند موجب نوآوری در زمینه تولیدات زیستی، فناوری مبتنی بر دانش جانورشناسی ایجاد شرکت‌های اقماری فناوری دانش‌بنیان شود و از طریق ورود به فن‌بازارها و جلب همکاری بخش خصوصی وارد مرحله تولید انبوه شود.

جانورشناسی کاربردی رشته‌ای است که برای به‌کارگیری دانش علمی موجود برای توسعه کاربردهای عملی‌تر استفاده می‌شود. با مدرک جانورشناسی کاربردی می‌توانید جانورشناس یا دانشمند پژوهشگر شوید. ممکن است به بهبود محصولات کشاورزی و دامی، حفظ گونه‌ها و زیستگاه‌های در حال انقراض، یا توسعه و آزمایش داروهای جدید کمک کنید. برخلاف جانورشناسی محض که فقط به دنبال شناخت بیشتر و معرفی جانوران است.

یکتائی حیات در عالم

یکتائی حیات در عالم
حجم: 105 کیلوبایت
 

شبیه سازی

شبیه سازی
حجم: 142 کیلوبایت
 

ویروسهای استثمارگر

ویروسهای استثمارگر
حجم: 82.3 کیلوبایت
 

سازگاری با کم آبی

سازگاری با کم آبی

سیمرغ کنکور

سیمرغ کنکور
حجم: 96.4 کیلوبایت
 

رویای کنکور

رویای کنکور
حجم: 84.7 کیلوبایت
 

جامعه بر مدار کرونا

جامعه بر مدار کرونا
حجم: 108 کیلوبایت
 

تشنج و صرع

تشنج و صرع
حجم: 82.4 کیلوبایت
 

تشنج کاذب

تشنج کاذب
حجم: 65.4 کیلوبایت
 

بیماری صرع و درمان

بیماری صرع و درمان
حجم: 65.7 کیلوبایت
 

ایدز و هیولای نانومتری

ایدز و هیولای نانومتری
حجم: 166 کیلوبایت
 

انتخاب یک معلم ، سعادت ملت یا معیشت خود

مقاله انتخاب یک معلم سعادت ملت یا معیشت خود
حجم: 101 کیلوبایت
روزنامه اترک

آموزش خیلی نوین

مقاله آموزش خیلی نوین
حجم: 1.49 مگابایت
روزنامه اترک

ارزشیابی راهنمای برنامه درسی زیست‌شناسی

ارزشیابی برنامه درسی زیست شناسی در سال 1385

دریافت
حجم: 10.9 کیلوبایت
 

 

سایر نظرات و پیشنهادات شما درباره برنامه درسی زیست‌شناسی و نیز اهداف، محتوا یا سرفصل‌های کتاب‌ها چیست؟

1- مهم ترین نکته ای که متاسفانه در همه جای برنامه از آن صحبت شده است ولی کمترین توجه ممکن به آن شده است؛ نقش آموزشهای عملی و آزمایشگاه در آموزش مباحث زیست شناسی می باشد. متاسفانه دبیران زیست شناسی از این بابت بی مهری های فراوان دیده اند. بنابراین لزوم تبیین دقیق موضوع آزمایشگاه در زیست شناسی مشخص شود. پیشنهادهای اینجانب برای این مورد به شرح زیر می باشند:

آموزش زیست شناسی

بسمه تعالی

در ابتدا لازم می دانم از این اقدام شایسته گروه زیست شناسی تشکر و قدردانی نمایم . امیدوارم نتیجه این زحمات در تدوین کتب درسی و برنامه های آموزشی زیست شناسی لحاظ گردد و خواسته ها و بخشی از آرزوهای به حق دبیران زیست شناسی ؛ که همانا  ارتقای سطح بهداشت ، آموزش های زیست محیطی و دانش پایه زیست شناسی دانش آموزان می باشد؛ در برنامه آینده آموزش زیست شناسی به بار بنشیند. که میوه آن عمران و آبادانی بیشتر ایران عزیز و سرافراز می باشد. با وجود مشفله کاری؛تلاش فراوان نمودم تا به نحو شایسته نقطه نظرات دبیران زیست شناسی استان را به آن گروه محترم انتقال دهم. 

نکات زیر که نتیجه همفکری با دبیران زیست شناسی استان می باشد جهت استحضار و هر گونه اقدام مقتضی به حضور ارسال می گردد.

سوالات زیست شناسی عمومی (زبان انگلیسی)

دریافت مجموعه سوالات استاندارد زیست شناسی عمومی
حجم: 6.78 مگابایت