کتب درسی و برنامه های آموزشی زیست شناسی
Reza Moghaddasi | دوشنبه, ۶ شهریور ۱۴۰۲، ۱۰:۴۴ ب.ظ
بسمه تعالی
در ابتدا لازم می دانم از این اقدام شایسته گروه زیست شناسی تشکر و قدردانی نمایم . امیدوارم نتیجه این زحمات در تدوین کتب درسی و برنامه های آموزشی زیست شناسی لحاظ گردد و خواسته ها و بخشی از آرزوهای به حق دبیران زیست شناسی ؛ که همانا ارتقای سطح بهداشت ، آموزش های زیست محیطی و دانش پایه زیست شناسی دانش آموزان می باشد؛ در برنامه آینده آموزش زیست شناسی به بار بنشیند. که میوه آن عمران و آبادانی بیشتر ایران عزیز و سرافراز می باشد. با وجود مشفله کاری؛تلاش فراوان نمودم تا به نحو شایسته نقطه نظرات دبیران زیست شناسی استان را به آن گروه محترم انتقال دهم.
نکات زیر که نتیجه همفکری با دبیران زیست شناسی استان می باشد جهت استحضار و هر گونه اقدام مقتضی به حضور ارسال می گردد.
به نظر می رسد چهارچوب کلی آموزش زیست شناسی به نحو شایسته ای گردآوری و تنظیم شده است؛ ولی تنظیم محتوا و تطبیق آن با اهداف مطروحه بسیار مهم است. امید است به نحو مطلوب و شایسته انجام گیرد.
به نظر می رسد حجم آموزش های زیست محیطی ؛ بهداشت و تنظیم خانواده که ارتقای آنها از مصادیق توسعه پایدار در هر جامعه ای می باشد ؛ نسبت به گذشته بیشتر ولی در مجموع برای نیاز جامعه امروز ما کم رنگ تر است.
جایگاه آموزشهای مبتنی بر آزمایشگاه در برنامه آموزشی زیست شناسی ؛ بویژه اختصاص کتابی خاص به این مهم با سرفصل های مشخص و مجزا در این برنامه مشخص نمی باشد..
به نظر می رسد تدوین کتب جداگانه برای آموزش مباحث گیاهی ؛ جانوری ؛ زیست شناسی سلولی – ملکولی و ژنتیک با توجه به رویکردهای جهانی در رشته زیست شناسی و جایگاه این علم در جهان مورد استقبال دبیران زیست شناسی و باعث ارتقای دانش پایه دانش آموزان رشته تجربی گردد.
مباحث زیست شناسی سلولی و ملکولی ؛ بخاطر پیچیدگی و اهمیت ویژه در پیش دانشگاهی منظور گردد.
مباحث رفتار که نسبتا ساده می باشد در سال سوم منظور شود.
برنامه آموزش زیست شناسی برای سایر رشته ها مشخص نیست. به نظر می رسد به منظور نهادینه شدن آموزش های عمومی زیست شناسی علاوه بر سال اول دبیرستان در سایر سنوات تحصیلی نیز لحاظ شود.
شناسائی و رده بندی جانداران برای رشته تجربی به صورت تخصصی و گسترده و برای سایر رشته ها به صورت خلاصه و با هدف آشنائی با محیط زیست و حیات وحش ایران باشد. مشاهد می شود دروس جغرافیا و شیمی در زمینه محیط زیست و بهداشت از ما پیشی گرفته اند( نگاه به شیمی برای زندگی و کتب جغرافیا)
ارتباط عرضی مفاهیم زیست شناسی با سایر رشته ها مد نظر باشد. مثال وابستگی مباحث بیوشیمی به شیمی آلی که در سال دوم تجربی مطرح شده اند.
آموزش روش علمی و پژوهش در علوم زیستی و توجه به آشنائی و کار با ابزارها ی آزمایشگاهی زیست شناسی در برنامه آموزشی لحاظ شود.
آموزش پژوهش محور در زیست شناسی ؛ مبتنی بر آزمایشگاه ؛ اردوهای علمی سالانه و پروژه های علمی باشد.
به نظر می رسد مباحث تکامل سوالات متعددی را برای دانش آموزان به ویژه در آموزه های دینی ایشان مطرح می سازد. بنابراین ضرورت لحاظ شدن نقطه نظرات دانشمندان مسلمان در این زمینه به صورت روشن و شفاف احساس می شود.
با حساب سرانگشتی ؛ دانش آموزان رشته ریاضی چندین برابر دانش آموزان رشته تجربی دروس ریاضی ( در مقایسه با زیست شناسی – درس اصلی رشته تجربی) می خوانند. حتی در رشته تجربی دانش آموزان دروس ریاضی را بیشتر از زیست شناسی می خوانند. با توجه به اینکه زیست شناسی درس کلیدی رشته تجربی می باشد ؛ فشرده کردن برنامه آموزش زیست شناسی نتیجه مطلوتی به دنبال نداشته و ندارد.
ماهیت خاص دروس زیست شناسی که همراه با اصطلاحات و مفاهیم نامانوس است. همراه با برنامه آموزشی فشرده ؛ بدون آزمایشگاه و اردوهای علمی؛ دانش آموزان را نسبت به رشته تجربی بی علاقه ساخته است.
در کتب زیست شناسی فعلی برخی از مباحث برخلاف اهمیت و پیچیدگی چندان مرود توجه قرار نگرفته اند.مانند سیستم عصبی؛ چشم ؛ گوش؛ مباحث سلولی و ملکولی؛ ایمنی و گیاه شناسی. امیدواریم در کتب آینده بین اهمیت و حجم مطالب درسی رابطه معقولی برقرار باشد.
پیشنهاد می شود پشت جلد کتب زیست شناسی به معرفی زیست شناسان ایران و جهان و مراکز علمی وتحقیقاتی زیست شناسی مزین گردد.
پیشنهاد می شود در مباحث مختلف مثال هایی از کاربردهای عینی زیست شناسی در زندگی گنجانده شود.
معرفی رشته های زیست شناسی ؛ به ویژه رشته های جدید در کتب درسی گنجانده شود.
تنظیم مباحث ژنتیک به صورت مجتمع در سال چهارم تجربی ایده بسیار خوبی می باشد.
