نوروفیدبک ، تنظیم و ارتقای قابلیت های مغز

نوروفیدبک چیست؟در این روش شما در مقابل یک مانیتور می نشینید و الکترودی که روی سر شما قرار دارد امواج مغزی شما را دریافت و به کامپیوتر هدایت می کند .حالا شما با دیدن امواج مغزی خود روی صفحه مانیتور می توانید به تنظیم و کنترل آنها بپردازید و در تمام این مراحل درمانگر در کنار شما نشسته و به شما یاد می دهد که چگونه می توانید این کار را انجام دهید.

درواقع نوروفیدبک شما را قادر به دیدن دنیای درون مغزتان می کند ، به عنوان مثال در صفحه مانیتور شما یک شکل شبیه سازی شده امواج مغزی را به شکل یک بازی می بینید و با نگاه کردن به صفحه مانیتور و بدون استفاده از دست شروع به بازی می کنید. دستگاه الگوهای امواج مغزی شما را پردازش می کند و در صورتیکه این الگوها مناسب باشد شما در بازی به جلو خواهید رفت و در غیر اینصورت شکست می خورید ،به این ترتیب شما یادمیگیرید که مثلا در شرایط اضطراب چگونه می توانید مغز خود را طوری تنظیم کنید که آرامش جایگزین اضطراب شود.

آیا این روش علمی است؟ روش نوروفیدبک توسط اداره غذا و داروی آمریکا ( معتبرترین سازمان جهانی پزشکی) جهت درمان اضطراب، استرس، افسردگی، بیش فعالی کم توجهی، سردرد (میگرن)، دردهای مزمن، اختلالات خواب، سوء مصرف مواد، وسواس، صرع(تشنج) و بازتوانی سکته مغزی مورد تایید قرار گرفته است.

عوارض جانبی این روش چیست؟ نوروفیدبک عوارض جانبی دارو درمانی را ندارد و اثرات درمانی پایدارتری نیز دارد، فعالیت های کل مغز را کنترل می کند وبهبودی پایدار بیماری را شامل می شود.

چرا به نوروفیدبک دوپینگ اخلاقی می گویند؟ دلیلش این است که در حال حاضر بسیاری از ورزشکاران در کشورهای پیشرفته و همچنین بسیاری از سازمان های معتبر جهانی از جمله ناسا (سازمان علوم فضایی آمریکا) جهت ارتقا مهارت های ذهنی و شناختی و بهینه سازی تصمیم گیری ،افزایش خلاقیت،تقویت حافظه و افزایش هماهنگی جسم و ذهن از این روش استفاده می کنند. به عنوان مثال تیم ملی ایتالیا ،تیم آث میلان ،بسیاری از برندگان طلای المپیک مثل ماری پیرس و چاد کاروین رسما اعلام کردند که جهت بهبود کارکرد ذهنی برای آمادگی مسابقات از نوروفیدبک استفاده می کنند.

آیا در آمریکا و کشورهای پیشرفته از این روش استفاده می شود؟ در آمریکا  بیش از 1000 مرکز نوروفیدبک وجود دارد که این رقم در 5 سال گذشته از کمتر از 100 مرکز به این تعداد رسیده که این موضوع خود حاکی از میزان اهمیت و محبوبیت این روش درمانی در کشورهای پیشرفته می باشد .

 آیا نوروفیدبک در مورد همه بیماریها کاربرد دارد؟ خیر ، نوروفیدبک و بیوفیدبک فقط در مورد بعضی اختلالات کاربرد دارد و تشخیص این موضوع نیز به عهده پزشک معالج می باشد.

موارد کاربرد نوروفیدبک و بیوفیدبک:  بیش‌فعالی/کمبود توجه، اضطراب، ناتوانی یادگیری ، اختلالات خواب، دردهای مزمن و سردردهای میگرنی، سوءمصرف مواد، افسردگی، بعضی انواع آسیب و سکته مغزی، سندرم درد و خستگی مزمن و افزایش قدرت تمرکز و توانایی های ذهنی در افراد سالم، وسواس فکری–عملی،  فوبی ها حملات هراس.

نوروفیدبک نوعی خود تنظیمی مغز است. که در طی آن با آگاه ساختن فرد از جزئیات کارکرد مغز، که در حالت عادی از آن بی خبر است می توان کنترل ناخودآگاه آنرا برای فرد ایجاد کرد. در نتیجه فرآیند های ناهوشیار و غیر ارادی فعالیت امواج مغزی، برای بیمار کاملاً محسوس می شود (از طریق مشاهده آنها در کامپیوتر). در این زمینه عملکرد نوروفیدبک را شاید بتوان به آینه ای تشبیه کرد که با نشان دادن امواج مغزی به فرد در تنظیم و کنترل آنها کمک می کند بیمار با کمک درمانگر ارائه محرک های دیداری- شنیداری قادر خواهد بود امواج نابهنجار را دستکاری کرده وطی جلسات درمان آنها را به حالت بهنجار تبدیل کند.

هدف اصلی در نوروفیدبک: بالا بردن آگاهی شخص نسبت به آنچه در مغزش به وضوح می پیوندد بهینه کردن عملکرد مغز، بالا بردن توجه و خود کنترلی و به مغز این امکان را می دهد تا آرام، منظم و متمرکز باقی بماند.

ااز دیگر فواید نوروفیدبکروشی کاملاً ایمن است که عوارض جانبی به همراه ندارد. کمک به پزشکان در قطع یا کاهش دوز مصرفی داروها در برخی اختلالات. پایداری اثرات درمانی تا چندین سال پس از اتمام درمان. افزایش توانمندی های شناختی. و افزایش حافظه است.

 بیوفیدبک

بیوفیدبک روش درمانی است که با بکارگیری ابزارهای الکترونیکی اطلاعاتی را در مورد اعصاب و عضلات و فعالیت های خودمختار بدن اندازه گیری و پردازش می کند و در قالب فیدبک صوتی یا تصویری به مراجع و درمانگر وی نشان می دهد. بیوفیدبک به بیماران کمک می کند تا آگاهی بیشتری از اعمال خودمختار بدن بدست آورند و کنترل ارادی شان را افزایش دهند. با استفاده از فیدبک های صوتی و تصویری فرد می تواند کنترل بهتری بر روی عملکرد اندام هایش بیابد. این دقیقا همان کاری است که یوگا و مرتاضان هندی در طی سالیان سال انجام می دادند.

هدف از بیوفیدبک: بیوفیدبک نوعی تکنیک درمانی غیرتهاجمی است که کاهش علائم را در افراد بسیاری موجب شده است.اثر گذاری این تکنیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است . امروزه بیوفیدبک بعنوان یک روش مؤثر، غیرتهاجمی، بدون درد و بدون عوارض جانبی در افراد دچار مشکلات اضطرابی در تمام دنیا شناخته شده است.

بیوفیدبک در درمان مشکلات زیر کاربرد دارد : بیوفیدبک می تواند به درمان نگرانی بیش از حد، احساس آزاردهنده ترس، افکار منفی و تدافعی ، اختلال وسواسی جبری، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال هراس ) پنیک(، اختلال استرس پس از سانحه ) PTSD ( ،هراس اجتماعی کمک کند.

از دیگر فواید بیوفیدبک: کمک به بهبودی در درمان بیماری های آسم گرگرفتگی شدید، تهوع و استفراغ های ناشی از شیمی درمانی ، انواع سردرد، بی اختیاری ادرار، صرع، ضربان های قلبی نامنظم و فشار خون بالا است