مطالعه میکروسکوپی غدد جنسی و مقایسه اثرات تراتوژنیک تزریق تستوسترون انانتات بر ژنیتالیای جنینهای نر و ماده رت

استفاده نامناسب از داروهای آنابولیک در جامعه ما، به ویژه در بین جوانان ورزشکار، به شدت گسترش یافته است. این در حالی است که اغلب مصرف­ کنندگان از اثرات سوء این قبیل داروها بر سلامتی خود آگاه نیستند و حتی گاهی تصورات باطلی نیز نسبت به این داروها دارند. اثرات داروهای آنابولیک در دوران جنینی، به ویژه دوره بحرانی رشد و نمو جنین، شدیدتر نیز می باشد. به منظور بررسی و مقایسه اثرات تجویز مقادیر متفاوت تستوسترون­ بر رشد و تکوین جنین­های رت، مقادیر 2 ، 4 و  6 میلی­گرم تستوسترون انانتات در روز شانزدهم بارداری به رت­های حامله تزریق شد. در روز بیستم بارداری ژنیتالیای خارجی و داخلی جنین­های نر و ماده از نظر ماکروسکوپی و میکروسکوپی مورد بررسی قرار گرفت. در جنین­های ماده تجربی ماسکولنیزاسیون ژنیتالیایی خارجی به خوبی قابل تشخیص است. یعنی فاصله آنوژنیتال افزایش یافته و در فاصله بین مخرج و ژنیتالیایی خارجی کیسه رشد یافته­ای شبیه کیسه بیضه مشاهده می شود. علاوه بر افزایش نسبی اندازه پنیس در جنین­های نر، اندازه نسبی کلیتوریسِ جنین­های ماده نیز، نسبت به گروه شاهد، رشد بیشتری را نشان می دهد. از اثرات تراتوژنیک تستوسترون می توان به مشاهده جنین­های نارس، مرده­زایی و اتولیز جنین­ها به ویژه در صورت تزریق مقادیر زیاد دارو، شکمِ باز و پیچ خوردگی لوله رحم در جنین­های نارسِ ماده و عدم نزول بیضه و ژنیتالیای خارجی رشد نیافته­(فالوس) در جنین­های نر اشاره کرد. بررسی­های ما از مشاهده اسلایدهای میکروسکوپی نیز نشان می دهد که در جنین­های نر تجربی، تراکم نسبی سلولی، حجم بافت بینایی و ضخامت غلاف آلبوژینه نسبت به گروه شاهد افزایش یافته است. در جنین­های ماده نیز افزایش نظم سلولی بافت مزانشیمی زیر اپیتلیوم مطبق واژن و نشانه­های تشکیل عضلات صاف قابل تشخیص است. بنابراین چنین به نظر می رسد که افزایش سطح تستوسترون پلاسمایی رت­های حامله علاوه بر اثرات  تراتوژنیک و آمبریوتوکسیک، بر رشد و تکوین جنین­ها و تمایز جنسی اثرات نامطلوبی دارد. لذا نظارت جدی بر توزیع داروهای آنابولیک اجنتاب ناپذیر می نماید.

کلمات کلیدی: تکوین ژنیتالیا، داروهای آنابولیک