مقالات صدای معلم رضا مقدسی
«به راستی، چرا آثار تمدن ایرانیان در موزه های اروپائی و آمریکائی نگهداری می شوند؟ »
1. عظمتِ به یغما رفته
دکتر رضا مقدسی
- ۰ نظر
- ۲۸ دی ۰۱ ، ۲۰:۱۹
به جای نفرین به تاریکی، شمعی بیفروزیم
نوع مقاله : مقاله مروری
نویسنده
هیات علمی/پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری
چکیده
پیچیدگی یک جنبه برجسته از جهان امروز ما است که الزاماتی را بر تفکر، نهادگرایی و حکمرانی ملی و بین المللی تحمیل میکند. تقریباً تمام عرصههای زندگی بشر از جمله اقتصاد تحت الشعاع این پدیده قرار گرفته است. اگرچه ایده تغییر نگرش اقتصادی امر جدیدی نیست، اما الزامات و چالشهای جامع قرن بیستویکم آن را از یک "انتخاب" به یک "باید" تبدیل کرده است. وقوع بحران جهانی همهگیری بیماری کووید-19 شاهد متقنی بر این ضرورت است که علاوه بر تاکید بر تغییر در پارادایم اقتصاد جهانی، خاستگاه آن را نیز معرفی میکند، یعنی علوم و فناوریهای زیستی. پیشرفتهای علمی در حوزه زیستشناسی به این واقعیت منجر شده است که بهجای وابستگی به منابع طبیعی بهعنوان ماده اولیه تولید، میتوان آنها را با کمک دادهها، مولکولها و سامانههای زیستی بازتولید کرد. اکنون در آغاز قرن بیستویکم بهنظر میرسد که نوترکیبی میان علوم زیستی و علوم داده به جهشی عظیم و ساختارشکنانه منجر گردیده که جهان را در آستانه یک تحول بزرگ اقتصادی قرار میدهد. در این جستار، سعی شده تا بهطور اجمال به ابعاد تحولآفرین پیشرفتهای علوم زیستی در نظام اقتصادی جهان و ظهور اقتصاد زیستی به عنوان بدیل اقتصاد نفتی پرداخته شود.
کلیدواژهها
صفحه 1-25دریافت
حجم: 8.22 مگابایت
توضیحات: فایل مقاله و کل مجله
تا بهار دل نشین آمد به سوی چمن
ای بهار آرزو بر سرم سایه فکن
چون نسیم نو بهار برآشیانم کن گذر
تا که گلباران شود کلبه ی ویران من
تا بهار زندگی آمد بیا آرام جان
تا نسیم از سوی گل آمد بیا دامن کشان
چون سپندم بر سره آتش نشان بنشین همی
چون سرشکم در کنار بنشین نشان سوز نهان
تا بهار دلنشین آمد از سوی چمن
ای بهار آرزو بر سرم سایه فکن
چون نسیم نوبهار بر آشیانم کن گذر
تا که گلباران شود کلبه ی ویران من
وارن بافت میگوید:«بهترین سرمایه گذاری ممکن، سرمایه گذاری بر روی خودتان است»
۳۰ روش برای سرمایه گذاری بر روی خودتان
۱.روزانه مطالعه کنید.
۲.سالمتر غذا بخورید.
۳.آشپزی بیاموزید.
۴.سحرخیز باشید.
۵.از تعللکردن دست بردارید.
۶.زمان خود را مدیریت کنید.
۷.بیشتر سفر کنید.
من برای کشورم ایران ، چه کرده ام ؟
در هر حرفه ای که هستید ، نه اجازه دهید که به بد بینی های بی حاصل آلوده شوید و نه بگذارید که بعضی لحظات تاسف بار که برای هر ملتی پیش می آید ، شما را به یأس و ناامیدی بکشاند ، در آرامش حاکم بر آزمایشگاه ها و کتابخانه هایتان زندگی کنید .نخست از خود بپرسید :برای یاد گیری و خود آموزی چه کرده ام ؟
نوع مقاله : مقاله مروری
نویسندگان
گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده
زمینه و هدف: صرع یک بیماری مزمن غیرواگیر عصبی است. مشخصه آن تشنج های مکرر است، که دورههای کوتاهی از حرکات غیرارادی در بخشی از بدن (جزئی) یا کل بدن را درگیر میکند و گاهی اوقات با از دست دادن هوشیاری همراه است. تقریباً 80٪ افراد مبتلا به صرع در کشورهایی با درآمد کم و متوسط زندگی میکنند. تخمین زده میشود که در صورت تشخیص و درمان صحیح، تا 70 درصد از افراد مبتلا به صرع میتوانند بدون تشنج زندگی کنند. خطر مرگ زودرس در افراد مبتلا به صرع تا سه برابر بیشتر از افراد عادی است. سه چهارم افراد مبتلا به صرع که در کشورهای کم درآمد زندگی میکنند، درمان مورد نیاز را دریافت نمیکنند.
جزوه تشریح موش آزمایشگاهی
دریافت اطلس تشریح موش آزمایشگاهی
حجم: 6.83 مگابایت
حکیم ابوالحسن (علاءالدین) علی بن عباس اهوازی ارجانی معروف به مسعودی یا ابن المجوس، ( Haly Abbas) پزشک و روانشناس برجسته ایرانی سده چهارم هجری بود.
کلیات مسابقه بین المللی دانش مغز
دریافت
حجم: 850 کیلوبایت
سامانه های مهم و کاربردی در علوم زیستی
https://www.brainfacts.org/
http://irbrainbee.ir/(سایت رسمی مسابقات در ایران)
http://www.thebrainbee.org (سایت جهانی مسابقات)
https://insorg.ir/ (انجمن علوم اعصاب ایران)
https://cogc.ir/(ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی)
http://nbic.isti.ir/(مرکز راهبردی فناوری های همگرا)
http://biodc.isti.ir/(ستاد توسعه زیست فناوری)
مرحله بین المللی دانش مغز
پرسیدن سوال از دانش آموزان در مورد علوم اعصاب توسط داوران
نوروآناتومی عملی (Practical Neuroanatomy )
عصب-بافت شناسی (Neurohistology identification)
تشخیص بیماری بر اساس معاینات و ویدئو های پزشکی
آزمون نوشتاری
قوانین مسابقات جهانی دانش مغز
جایزه کشوری مسابقه دانش مغز
(Ahwazi Brain & Cognition Award)
حکیم ابوالحسن (علاءالدین) علی بن عباس مجوسی اهوازی ارجانی معروف به مسعودی یا ابن المجوس، ( Haly Abbas) پزشک و روانشناس برجسته ایرانی سده چهارم هجری بود.
سرفصل های مرحله اول (منطقه ای)
منابع مرحله اول (منطقه ای)
ساختار، منابع و جوایز مسابقات ملی
مرحله استانی :
مرحله اول مسابقه: آزمون تئوری؛ به زبان فارسی و چند گزینه ای؛ از کتاب حقایق مغز و کتاب دانش مغز
سوالات شامل سوالات دانشی، مفهومی، تجزیه و تحلیل و ترکیبی بوده و دارای سه سطح آسان، متوسط و سخت، برگزیدگان مرحله اول (30 نفر) ، پس از گذراندن دوره های آمادگی، در دوره دوم مسابقه شرکت خواهند کرد.
مرحله ملی :
پرسش متداول درباره مسابقه دانش مغز
۱ – شرکت در آزمون Brain Bee؟ از طریق سایت رسمی مسابقه در ایران www.irbrainbee.ir
۲- چند بار می توان در آزمون Brain Bee؟ بجز نفر اول مسابقات داخلی هر سال، باقی افراد هر چند بار می توانند در مسابقات شرکت کنند.
شرایط ثبت نام در مسابقه
اهداف مسابقات دانش مغز
دکتر نوربرت مایس لینسکی (بنیانگذار مسابقات دانش مغز)
« هدف از مسابقات دانش آموزی دانش مغز:
انگیزه بخشیدن به مردان و زنان جوان برای یادگیری در مورد مغز انسان
الهام بخشیدن به آنها برای وارد شدن به مسیر تحقیق و علوم اعصاب بالینی
جهان به محققان و پزشکان نسل جدید نیاز دارد تا برای بیش از ۱۰۰۰ بیماری نورولوژیکی و فیزیولوژیکی درمان بیابد و آنها را مداوا کند.»
اهداف مسابقات دانش مغز
مسابقات دانش مغز در ایران
تاریخچه مسابقات دانش مغز
تاریخچه مسابقات دانش آموزی دانش مغز
علوم اعصاب (Neuroscience):
تاریخچه
علوم اعصاب: تعریف و کاربرد: مطالعهی سازوکار عملکردهای مغز؛ دانش مطالعه سامانه های عصبی و درک ویژگی های نورون ها و مدارهای عصبی. شناخت علل رفتارهای انسان ،شناخت علل بیماریهای نورودژنراتیو ، افزایش شناخت و درک انسان از پیچیده ترین ساختار خلقت یعنی مغز، گسترش مرزهای نبوغ و استعداد آدمی
پرسشهای مهم درباره مغز
علوم شناختی ( Cognition Science)
علوم شناختی: دانش ذهنشناسی یا دانش شناخت ذهن
بنیانگذار علوم شناختی: اولریک نیسر (Ulric Neisser): 2012-1928؛ فیزیک دان روانشناس
فناوریهای همگرا (Converging Technologies)
ویلیام بن بریج (Bainbridge William S.) و میخائیل روکو (Mihail C. Roco) ؛ 2010
دانشهای همگرا: علوم شناختی، نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات (NBIC)
کلیات مسابقه بین المللی دانش مغز
International Brain Bee (IBB) Competition
فهرست
مقدمه: علوم شناختی و دانش مغز
تاریخچه مسابقات دانش مغز: در جهان و ایران
اهداف برگزاری مسابقات دانش مغز
شرایط ثبت نام در مسابقات دانش مغز
ساختار و مقررات برگزاری مسابقات دانش مغز (جهان و ایران)
سرفصل ها و منابع مسابقات دانش مغز (مرحله اول و دوم)
نتایج و جوایز مسابقات دانش مغز (جهان و ایران)
سامانه های مرجع
مقدمه
تاریخ انقلاب های علمی و فنی بشر:
پاورپوینت مسابقه بین المللی دانش مغز
دریافت پاورپوینت دانش مغز
حجم: 1.85 مگابایت
پاورپوینت المپیاد زیست شناسی ایران و جهان
حجم: 1.1 مگابایت
معرفی المپیاد زیست شناسی: منابع، سرفصل ها و ...
المپیاد زیست شناسی: معرفی، منابع و منافع
حجم: 612 کیلوبایت
پیشنهادات
برگزاری دوره های آموزشی "آشنایی با المپیادهای علمی (زیست شناسی)" برای دبیران زیست شناسی و مدیران مدارس
تشکیل تیم های المپیادی دانش آموزی در مدارس کشور از بین دانش آموزان برگزیده و علاقه مند سال اول دبیرستان و ارایه برنامه آموزشی منظم و مداوم و منابع مورد نیاز برای المپیاد زیست شناسی
تغییر برنامه آموزشی زیست شناسی از جزوه محوری به آموزش مفهومی و آزمایشگاهی
معرفی منابع مورد نیاز و سرفصلهای آزمون، برای مطالعه دانش آموزان
مزایای المپیاد
برگزیدگان المپیاد از مزایای مختلفی بهره می برند که اصلی ترین آن ها عبارت است از دو مورد:
۱- مدال های طلای کشوری از کنکور معاف می شوند؛ طلا های زیست می توانند در حوزه ی علوم تجربی تحصیلات خود را در دانشگاه ادامه دهند.
۲- مدال های نقره و برنز از سهمیه ی ۲۰% در کنکور بهره می برند. این به معنی این است که اگر فردی ترازی معادل با ۸۰% تراز آخرین فرد قبول شده از رشته ای در دانشگاه X را به دست آورد، او نیز می تواند در آن رشته در آن دانشگاه ثبت نام کند.
۳ –تسهیلات بنیاد ملی نخبگان(bmn.ir): ادامه تحصیل، سهمیه دانشگاهی، استخدام، رفاهی و فرهنگی (وام مسکن، هدیه ازدواج، سفرهای زیارتی) ، نظام وظیفه
شایان ذکر است که به دست آوردن مدال به معنای بهره وری از تسهیلات بنیاد تا آخر عمر نیست! بلکه فرد باید در دانشگاه همچنان عملکرد بسیار خوبی داشته باشد.
دلایل کم توجهی به المپیاد زیست شناسی
1. عدم شناخت کافی دانش آموزان و حتی برخی دبیران زیست شناسی نسبت به آزمون المپیاد زیست شناسی
2. عدم حمایت خانواده ها از فرزندان خویش در تامین منابع مورد نیاز و هزینه شرکت در کلاس ها
3. نبود یا کمبود منابع مطالعاتی مورد نیاز در کتابخانه های مدارس
4. اعتقاد برخی از دبیران و خانواده ها ، و به تبع آن دانش آموزان، به این موضوع که تلاش برای المپیاد زیست شناسی به موفقیت آنها در کنکور لطمه می زند.
5. عدم همپوشانی سرفصل های المپیاد زیست شناسی با سرفصل های کتب درسی زیست شناسی دبیرستان: بنابراین عمده دانش آموزان از شرکت در آن امتناع می کنند. چون شانس بسیار کمی برای موفقیت خویش قائلاند.
6. سطح بسیار بالای سوالات المپیاد زیست شناسی نسبت با معلومات دانش آموزان و نیاز به تلاش بیشتر از جانب ایشان برای موفقیت در این آزمون
7. نبود برنامه مناسب آموزشی و اهتمام جدی در بسیاری از مدارس به منظور آماده سازی دانش آموزان برای المپیاد زیست شناسی
سرفصل های المپیاد جهانی زیست شناسی
آزمون المپیاد جهانی زیست شناسی در دو بخش نظری و عملی برگزار می گردد:
آزمون نظری: آزمون نظری بر مفاهیم زیست شناختی کلی که شامل اکثر جانداران است، متمرکز می باشد.
بنابراین پدیده های خاص و موارد استثنایی مانند اطلاعات مربوط به جانداران بومی کمتر مطرح می شوند.
سرفصل های آزمون نظری المپیاد جهانی زیست شناسی
آزمون نظری المپیاد جهانی زیست شناسی دارای هفت سرفصل می باشد:
1. مباحث زیست شناسی سلولی و مولکولی و بیوشیمی بیشترین اهمیت و مباحث رفتارشناسی کمترین سهم را دارند. این نسبتها با رویکردهای جهانی آموزش علوم زیستی در مدارس نیز مطابقت دارد. ولی با وجود اهمیت مباحث سیستماتیک جانداران در فهم مباحث علوم زیستی و در آزمونهای المپیاد زیست شناسی ) 10 درصد( در کتب درسی زیست شناسی به طور جامع به آنها پرداخته نشده است. بنابراین دانش آموزان رشته تجربی شناخت کافی از شباهتهای اساسی بین گروههای اصلی جانداران و وجود نظم منطقی در تغییرتدریجی صفات گونه ها پیدا نمی کنند. این وضعیت ضمن این که فهم مطالب درسی زیست شناسی را برای اکثر دانش آموزان بسیار مشکل می سازد، باعث سوق دادن ایشان به حفظ مطالب به جای فهم مطالب می نماید. به نظر مولفین، نقش آموزش مبانی سیستماتیک جانداران در فهم متون زیست شناسی، همانند نقش جدول تناوبی مندلیف در فهم متون شیمی می باشد.
مهارت های فرایندی بخش عملی
برای پاسخ دادن به پرسش های آزمون عملی و حل مسایل آنها، مهارت های زیر لازم است:
مهارتهای فرایندی عملی: شامل مشاهده، اندازه گیری، رده بندی، شناخت روابط، محاسبات، آمایش داده ها، پیشبینی عملی، فرضیه سازی ، شناسایی و کنترل متغییرها، طراحی آزمایش و ارایه نتایج عددی مناسب است.
مهارت های اساسی زیست شناختی: شامل مشاهده موجودات زنده با ذره بین و میکروسکوپ، رسم شکل و توصیف دقیق شکل های زیست شناختی با استفاده از اصطلاحات زیست شناختی می باشد.
روشهای فیزیکی و شیمیایی: شامل روش های جداسازی مواد، تست های تشخیص مواد آلی، تیتراسیون، اندازه گیری کمی با روش های ریپ و استریپ، رقیق کردن و پیپت کردن می باشد.
روش های آماری: شامل احتمالات و پراکنش احتمالی و تحلیل آماری است
چند نکته مهم در المپیاد جهانی زیست شناسی
فقط سوالات عینی و قابل بارم بندی، مثل سوالات چندگزینه ای، صحیح و غلط، جوکردنی، پرکردنی با اعداد یا حروف و انتخاب گزینه ها از میان فهرستی از اصطلاحات، مورد استفاده قرار می گیرد.
هیچ یک از سوالات نباید از نظر قواعد حقوق مولف مشکل داشته باشند، یعنی نباید از منبعی که دارای "حقوق مولف" است، اخذ شده باشد.
اکثر سوالات به ارزشیابی درک و فهم و مهارت های فرایندی و کاربرد دانش زیست شناسی دانش آموزان اختصاص می یابد.
سهم سوالاتی که فقط حیطه دانش را ارزشیابی می کنند، بسیار کمتر می باشد و به طور معمول از 22 درصد کل سوالات تجاوز نمی کند.
بنابراین با توجه با سیاست های کلی وزارت آموزش و پرورش درتضعیف یا حذف تدریجی ارزش کنکور در روند ورود دانش آموزان به دانشگاهها و همچنین رویکرد جدید به آموزش مفهومی، لزوم توجه بیشتر به المپیادهای علمی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
سرفصل ها و درصد سوالات در المپیادهای زیست شناسی ایران
جدول تعداد سوالات در المپیادهای زیست شناسی ایران (مقاله تحلیل سوالات المپیاد زیست شناسی، رشد زیست شناسی، شماره 93 زمستان 1392)
زیست شناسی عمومی: زیست شناسی کمپبل ؛ زیست شناسی سولومون، ریون، دانش زیست شناسی
فیزیولوژی جانوری: فیزیولوژی پزشکی گایتون؛ فیزیولوژی برن و لوی؛ مبانی فیزیولوژی جانوری ، مویز (Christopher D. Moyes) و شولت (Patricia M. Schulte)
بیوشیمی: اصول بیوشیمی لنینجر (ویرایش 6)؛ بیوشیمی استرایر (ویرایش 7)
آناتومی گیاهی: زیست شناسی گیاهی ، رست (Thomas L. Rost) و باربور (Michael G. Barbour) ؛ زیست شناسی گیاهی ریون ، Ray F. Evert , Susan E. Eichhorn ، انتشارات خانه زیست شناسی
فیزیولوژی گیاهی: فیزیولوژی گیاهی ، تایز (Lincoln Taiz) و زایگر (Eduardo Zeiger) ، زیست شناسی گیاهی ریون ، Ray F. Evert , Susan E. Eichhorn ، انتشارات خانه زیست شناسی
سیستماتیک گیاهی: سیستماتیک گیاهی ، سیمپسون (Michael G. Simpson) ، انتشارات خانه زیست شناسی
زیست شناسی سلولی: مبانی زیست شناسی سلولی ، بروس آلبرتس؛ زیست شناسی سلولی و مولکولی ، محمدحسین امیری ، انتشارات فاطمی
ژنتیک کلاسیک: ژنتیک کلاسیک ، رضا شاه نظر نژاد خالصی ، انتشارات فاطمی؛ ژنتیک از دیدگاه حل مساله ، ساسان امینی ، انتشارات اندیشه سرا؛ مفاهیم و مسائل ژنتیک ، ویلیام ر. ولنیتز ، انتشارات فاطمی
ژنتیک مولکولی: مقدمه ای بر آنالیز ژنتیک ، گریفیتز (Anthony J.F. Griffiths) ؛ ژنتیک مولکولی واتسون (James D. Watson) ، انتشارات خانه زیست شناسی
اکولوژی: الفبای اکولوژی جمعیت ، کوشا پایداری ، انتشارات دانش پژوهان جوان؛ بوم شناسی ، محمد کرام الدینی ، انتشارات فاطمی
رفتارشناسی: مقدمه ای بر اکولوژی رفتار ، کربز (John R. Krebs) و دیویس (Nicholas B. Davies) ، ترجمه عبدالحسین وهاب زاده ، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد؛ رفتارشناسی ، محمد کرام الدینی ، انتشارات فاطمی
جانور شناسی: جانور شناسی ، هیکمن (Cleveland P. Hickman)
المپیاد زیست شناسی، تنها المپیادی است که تعدادی از سوالات آن به زبان انگلیسی مطرح می شوند. بنابراین در این زمینه نیز المپیاد زیست شناسی نسبت به سایر المپیادها در اهمیت دادن به زبان تخصصی که شرط پیشرفت در علوم امروزی می باشد، پیشرو است.
مراحل برگزاری المپیاد زیستشناسی ایران
به نظر می رسد سوالات آزمون المپیاد زیست شناسی ایران در مقایسه با آزمون جهانی، از سطح بالاتری برخوردار می باشد. البته بررسی دقیق میزان سختی سوالات نیازمند تحلیل آماری ویژهای است.
مرحله اول: معمولا در بهمن ماه و بعد از امتحانات نوبت اول برگزار می شود. سوالات این آزمون در سال های مختلف تغییراتی داشته است. اما به طور متوسط شامل 40 سوال تستی و 5 سوال کوتاه پاسخ (محاسباتی) است.
برای قبولی در این مرحله تسلط به کتب زیست شناسی دوره دبیرستان و همچنین داشتن اطلاعات در زمینه زیستشناسی عمومی نظیر کتب کمپبل، سولومون و یا life ضروری می باشد. دقت شود که به جهت سنجش سطح زبان تخصصی دانش آموزان تا 10 درصد سوالات این آزمون به زبان انگلیسی می باشد.
مرحله دوم: معمولا در اردیبهشت ماه هر سال آزمون مرحله دوم برگزار می شود. اگرچه تنوع سبک سوالات و تغییرات مختلف در سال های اخیر در آزمون مرحله دوم مشهود می باشد، اما در سال های اخیر طراحی آزمون به صورت سوالات (30 سوال) با گزاره های صحیح و غلط و همچنین حدود 10 سوال محاسباتی کوتاه پاسخ می باشد. در این آزمون حدود 40 نفر پذیرفته میشوند و برای قبولی در این آزمون تسلط به منابع تخصصی تر در زمبنه زیستشناسی نیز ضروری است.
مرحله سوم: دانش آموزان قبول شده در مرحله دوم در یک دوره 8 هفته ای (دو ماه) در تابستان همان سال در دو بخش تئوری و عملی در موضوعات مختلف زیست شناسی آموزش میبینند. در نهایت با توجه به نمرات آزمونهای میان دوره و پایان دوره به 8 نفر برتر مدال طلا و به مابقی شرکت کنندگان مدال نقره و برنز اهدا میشود.
مرحله چهارم: دارندگان مدال طلا به مدت یک سال در باشگاه دانش پژوهان جوان آموزش میبینند. پس از امتحانات انتخابی تیم 6-4 نفر از آنان به عنوان تیم ایران در المپیاد جهانی زیستشناسی اعزام خواهند شد.
اهداف المپیاد زیست شناسی
الف. افزایش علاقه فعال به مطالعات زیست شناختی و حل خلاقانه مسایل زیست شناختی
ب. ارتقای تبادل اندیشه ها، مواد آموزشی و تحقیقاتی درباره آموزش زیست شناسی
ج. ارتقای ارتباط بین المللی منظم بین دانش آموزان علاقه مند به زیست شناسی
د. ایجاد ارتباط دوستانه بین جوانان کشورهای مختلف و در نتیجه ارتقای همکاری و تفاهم میان ملت ها
اهداف المپیاد زیست شناسی ایران علاوه بر نگاه بین المللی به دنبال شناسایی دانش آموزان مستعد در حیطه های مختلف زیست شناسی و حمایت از آنان در جهت شکوفایی علمی و بررسی سطح علمی زیست شناسی در ایران و مقایسه آن با سایر کشورها است. به علاوه برگزاری این مسابقات باعث ایجاد نشاط علمی و فضای مثبت رقابتی با حضور دانش آموزان علاقه مند و ایجاد تحول و پویایی در دانش آموزان کوشا و دبیران با انگیزه
تقویت قدرت استدلال، تفکر و حل مساله در دانش آموزان می شود. همچنین موفقیت در مسابقه باعث افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان ، که آینده جامعه دانشگاهی کشور خواهند بود. معمولا آمادگی بیشتری در دانش آموزان از جهت میزان مطالعه و استدلال تجربی در رشته های علوم زیستی و پزشکی در دانشگاه ها نیز به دست می اید.
تاریخچه المپیاد جهانی زیست شناسی
اولین دوره المپیاد جهانی زیست شناسی (International biology Olympiad) پس از تجربه موفق برگزاری المپیاد های علمی در علوم مختلف در سال 1369 (1990 میلادی) به میزبانی کشور چک با شرکت 6 کشور برگزار شد. تاکنون، 32 دوره رقابت بین المللی المپیاد زیست شناسی در بین کشورهای مختلف برگزار شده است. کشور ایران از سال 1377 عضو المپیاد جهانی زیست شناسی شده است. در تابستان 1378 نخستین تیم المپیاد زیست شناسی ایران در دهمین المپیاد جهانی که در اپسالای سوئد شرکت کرد و با کسب2 مدال نقره و 1 مدال برنز نتایج نسبتا خوبی کسب نمود. تا سال 1400 در مجموع 11مدال طلا ، 49مدال نقره و 28مدال برنز (80 مدال) حاصل تلاش تیم های المپیاد زیست شناسی ایران در سال های مختلف می باشد. در سال 1397 (2018 میلادی) اصفهان میزبان بیست و نهمین المپیاد جهانی زیست شناسی بود. در این دوره دو طلا، یک نقره و یک برنز توسط دانش آموزان ایرانی
در تابستان ۱۳۷۷ هنگام برگزاری نهمین المپیاد جهانی زیستشناسی در کیل، آلمان، شکل گرفت. در این زمان محمد کرامالدینی که به عنوان ناظر در جلسات داوری این المپیاد شرکت داشت، درخواست عضویت ایران را مطرح کرد که به اتفاق آراء تصویب شد. نخستین دانشآموزان ایرانی در تابستان ۱۳۷۸ در دهمین المپیاد جهانی زیستشناسی که در اوپسالا واقع در سوئد برگزار میشد، شرکت کردند و با کسب دو مدال نقره و یک مدال برنز به کشور بازگشتند. از آن پس تا کنون همهساله المپیاد جهانی که در کشورهای مختلف برگزار میشود، میزبان تیمهای ملی المپیاد زیستشناسی ایران بودهاست.
المپیاد زیست شناسی
دکتر رضا مقدسی
مقدمه: اهمیت علوم زیستی
المپیاد زیست شناسی، جزو جدی ترین رقابت های علمی در سطح ایران و جهان است. در حقیقت این مسابقه ابر جالش سنجش دانشِ زیست شناختی دانش آموزان دبیرستانی است. هدف از برگزاری این مسابقه علاوه بر ارتقای تبادل اندیشه ها و برقراری ارتباط منظم بین دانش آموزان علاقه مند به زیست شناسی، ایجاد ارتباط های دوستانه بین جوانان و کشورهای مختلف نیز می باشد.
امروزه بحرانهای بزرگی از قبیل آلودگی و تخریب محیط زیست، کمبود آب شیرین، محدودیت نفت و منابع انرژی، سوء تغذیه و بیماریهای مهلکی مانند ایدز و مالاریا و کرونا ... حیات بشر را تهدید می نماید. بی شک، حل این مشکلات بدون کمک زیست شناسان امکان پذیر نمی باشد. پیشرفت های شگرفی در علوم زیستی: مانند کنترل و درمان بیماریها، پیوند اعضای بدن انسان، تولید انواع جدید محصولات زراعی و باغی ... در این زمینه نوید بخش است. نقش مهم علوم زیستی در افزایش سطح بهداشت و سلامتی جوامع بشری و تولید غذا بر کمتر کسی پوشیده است.یادگیری تکنیک های پیشرفته و برخورداری از فرصت های ارزشمند ناشی از آن: نظیرافزایش ضریب سلامتی و امید به زندگی در جامعه، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد ارزی کشور و ... از نتایج توجه جدی به علوم زیستی است. المپیاد زیست شناسی فرصتی است برای یافتن استعدادها و افراد توانمندی که بتوانند خاطره پورسینا و خوارزمی و... را در دنیای امروزی زنده نمایند.
معرفی علوم و فن آوری های شناختی (کامل)
علوم شناختی یکی از دانشهای نو است که در کنار نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات مجموعه دانشهای همگرا را که [2] NBIC نام گرفته اند تشکیل می دهند. این رشته از زیرمجموعه های علم اعصاب[3]، روان شناسی، زبان شناسی، هوش مصنوعی و فلسفه ذهن تشکیل گردیده است و کاربرد وسیعی در رشته های فرعی مانند پزشکی، آموزش و پرورش، جامعه شناسی، سیاست، علوم اطلاعات، ارتباطات و رسانه های گروهی، مهندسی پزشکی، مهندسی فرمان و کنترل و حتی علوم دفاعی و جنگ پیدا کرده است. مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاههای بسیاری به تحقیق در زمینه علوم شناختی اشتغال دارند و در تلاشند تا راز بزرگترین سرمایه آدمی یعنی مغز و ذهن را کشف کنند و کارکردهای آنرا به عنوان عالی ترین و پیچیدهترین ودیعه الهی بشناسند.
تاکنون دانشمندان عصب شناس، زبان شناس، روانشناس، فیلسوفان ذهن و نظریه پردازان علم رایانه با کمک هم و در تعامل با یکدیگر توانسته اند گامهای با ارزشی را در جهت کشف و تبیین کارکردهای شناختی مغز انسان بردارند، به طوری که در مدت کوتاه سه الی چهار دهه اخیر یافته های گرانبهایی را برای ما به ارمغان آورده اند. به همین جهت، آنها دهه 1990 را دهه مغز نامیدند با این امید که با بسیج امکانات علمی و تلاش همگانی بتوانند بیش از پیش به دنیای اسرار آمیز مغز پی برند.
مقدمه
بدون شک علوم و فناوریهای شناختی در فضای همکاریهای بین بخشی و در تعامل با دیگر دانشهای همگرا مشتمل بر فناوری نانو، فناوری زیستی و فناوری اطلاعات، یکی از منابع اصلی تامین کننده آینده رفاه بشری در هزاره پیش رو خواهد بود. در سالهای اخیر، نیروی انسانی خبره و کارآمد، فراتر از امکانات سخت افزاری و نرم افزاری، به عنوان مهمترین هسته پیشرفت در علوم و فناوریها شناخته شده است؛ اما متاسفانه، کشور ما در شرایط کنونی، دچار ضعف شدید در نیروی انسانی کیفی در علوم وفناوریهای شناختی است. بر این اساس ستاد توسعه علوم و فناوریهای شناختی در صدد است با اتخاذ سیاستهای راهبردی و راهکارهای اجرایی و بر اساس برنامه سه ساله خود (تا انتهای سال 94) شرایط لازم را برای ارتقاء منابع انسانی در این حوزه فراهم آورد. در این مجال کوتاه، ضمن معرفی شرایط کنونی کشور، سیاستها، برنامهها، فرصتها و چالشهای پیش روی ستاد در این رابطه با هدف ایجاد فرصت مشارکت حداکثری برای نخبگان و فعالان علوم شناختی در کشور ارائه خواهد گردید. نظرات و پیشنهادات ارائه شده از سوی تمامی مخاطبین مزید امتنان خواهد بود.
شرایط کنونی کشور
در توصیف شرایطکنونی نیروی انسانی خبره در حوزه علوم و فناوریهای شناختی در کشور، شاید به کارگیری دو حوزه نقاط قوت و فرصت و نقاط تهدید و ضعف برای طبقه بندی اولیه مناسب باشد:
الف: نقاط قوت / فرصت
3- رشد روز افزون دانش جهانی و جذابیت رو به گسترش: علوم و فناوریهای شناختی رشدی تصاعدی را در سالهای گذشته تجربه کرده است.تخصیص بودجههای کلان و برنامه ریزی دقیق برای گسترش این حوزه در کشورهای جهان توجه متخصصان حوزههای همجوار علوم شناختی را به این مهم جلب کرده است. این ماهیت رو به گسترش، فرصتها را برای جذب نیروی انسانی به این حوزه افزایش داده است. همچنین ویژگی ذاتی علوم و فناوریهای شناختی در تلاش برای کسب آگاهی از اسرار وجودی انسان، جذابیت قابل توجهی را برای جذب جوانان به این حوزه فراهم نموده است.
4- تعدد دانشجویان و فارغ التحصیلان رشتههای مرتبط در خارج از کشور در سالهای اخیر: جذابیت علوم و فناوریهای شناختی و ماهیت مهاجرپذیر آن باعث شده است تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی برای ادامه تحصیل در این حوزه، جذب دانشگاههای معتبر بینالمللی شوند. هدایت این نیروی انسانی بالقوه به سمت مراکز دانشگاهی داخلی میتواند فرصتهای ارزشمندی را در کشور گسترش دهد.
ب: نقاط ضعف/ تهدید
1- کمبود نیروی انسانی خبره و توانمند در طراحی و اجرای پژوهشهای کیفی بین بخشی یا ارائه خدمات شناختی: اساتید و خبرگان رشد یافته در فضای همکاری بین بخشی علوم شناختی با تخصص مرکزی در حوزه هایی نظیر نقشه برداری مغزی، نوروسایکولوژی بالینی، نورولوژی شناختی، آموزش و پرورش شناختی و.... در کشور اندک میباشند.
2- تعدد سازمانهای دخیل در توسعه نیروی انسانی مربوط و عدم هماهنگی بین بخشی بین آنها: وزارتین علوم و بهداشت، سازمان بهزیستی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت دفاع، سازمان نظام روانشناسی و .... هر کدام در بخشی از سیاستهای توسعه نیروی انسانی در علوم شناختی دخیل هستند؛ بدون آنکه قبل از تشکیل ستاد، هماهنگی و نقشه کلانی در این میان وجود داشته باشد.
3- نبود یک نقشه جامع از نیازها و اهداف توسعه نیروی انسانی و بازارهای هدف: معدود رشته های دکترا و کارشناسی ارشد ایجاد شده در این حوزه در یک نقشه جامع و آینده نگر و معطوف به بازاهای هدف جایابی نشده اند.
4- درگیری حرفهای ناتوان کننده در نیروهای کیفی محدود موجود: معدود افراد توانمند در این حوزه آنچنان در پیچ و خم گرفتاریهای روزمره در محیطهای دانشگاهی و خدماتی درگیر میباشند که نه امکانی برای مهاجرت در حوزه های جدید و گشودن افقهای نو مییابند و نه فرصت کافی برای تربیت نیروهای خبره جوان و اجرای پروژه های کیفی چند حوزه ای پیدا مینمایند.
سیاستهای کلان ستاد توسعه علوم و فناوریهای شناختی
ارتقاء سریع نیروهای انسانی کیفی با تاکید بر فرصتهای بالقوه موجود از مهمترین اولویتهای ستاد در توسعه علوم و فناوریهای شناختی میباشد. بر این اساس اتخاذ سیاستهای اصولی زیر، مد نظر میباشد:
1- برنامه ریزی فعال و آینده نگر برای اجرای اقدامات کوچک عمیق و موثر بر مبنای نیاز بازار
2- تعامل سازنده و به کارگیری فعال سازوکارهای موجود در وزارتین بهداشت و علوم با پرهیز از موازی کاری و تصدی گری
3- احصاء مستمر و رصد مداوم نیازهای نیروی انسانی در فضای ملی و منطقه ای در تعامل با جمع نخبگان داخلی و بینالمللی
4- شروع به جذب اولیه و علاقمند سازی نیروهای انسانی از دبیرستانها در مقاطع کارشناسی
5- قرار دادن تمرکز اصلی سرمایه گذاری نیروی انسانی بر دانشجویان دکترا، اساتید جوان و اساتید مبرزی که توان ایجاد هستههای کاری چند حوزهای را جهت تجمیع و مهاجرت دادن نخبگان از حوزههای مجاور به علوم و فناوریهای شناختی دارا باشند.
6- آینده نگری در ایجاد فرصتهای به کارگیری نیروی انسانی تربیت شده با توجه و اتکا به بازار خصوصی داخلی خدمات شناختی با رصد مداوم بازار بین المللی گروه آموزش، ترویج و توسعه منابع انسانی ستاد در تعامل با دیگر گروههای فعال ستاد و جمع نخبگان کشور امیدوار است تا انتهای برنامه سه ساله اول ستاد، با دستیابی به اهداف مندرج در برنامه سه ساله و ریز برنامه های اضافه شده در ماههای اخیر بتواند گامهای موثر در توسعه منابع انسانی و ایجاد زیر ساختهای لازم برای رشد این دانش بردارد. در مقالات بعدی، به معرفی اقدامات عملیاتی ستاد با توجه به فرصتها و تهدیدها و بر مبنای سیاستهای کلان ذکر شده، خواهیم پرداخت.
مؤسسات آموزشی و پژوهشی فعال در زمینه علوم و فناوریهای شناختی
با توجه به رویکرد بینرشتهای در علوم و فناوریهای شناختی، لیستی از مؤسسات پژوهشی و آموزشی مرتبط با این حوزه به ترتیب حروف الفبا در این صفحه ارائه گردیده است. از مؤسسات و یا گروههای پژوهشی مرتبط با علوم و فناوریهای شناختی که در این لیست اسامی آنها ذکر نشده است خواهشمند است اطلاعات مربوطه را در اختیار دفتر پژوهش ستاد قرار دهند.
نام مؤسسه |
دانشکده/ مرکز |
گروه های مرتبط |
تارنمای جهانی |
پژوهشکده علوم شناختی |
پژوهشکده علوم شناختی |
علوم اعصاب شناختی |
|
پژوهشگاه دانشهای بنیادی |
پژوهشکده علوم شناختی |
- |
|
دانشگاه تبریز |
دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی |
گروه روانشناسی |
|
دانشگاه تربیت مدرس |
دانشکده پزشکی |
گروه فیزیولوژی |
|
دانشگاه تهران |
دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر |
گروه مهندسی پزشکی |
|
دانشگاه تهران |
دانشکده روانشناسی |
مؤسسه روانشناسی و علوم تربیتی |
|
دانشگاه سمنان |
دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی |
گروه روان شناسی |
|
دانشگاه شهید بهشتی |
پژوهشکده علوم شناختی و مغز |
مدلسازی شناختی |
|
دانشگاه شهید بهشتی |
دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی |
گروه روانشناسی |
|
دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک) |
دانشکده مهندسی پزشکی |
گروه بیوالکتریک |
|
دانشگاه علم و صنعت |
پژوهشکده مهندسی فناوری عصبی |
||
دانشگاه علم و صنعت |
داشکده مهندسی برق |
مهندسی پزشکی |
|
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی |
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی |
گروه روانشناسی بالینی |
|
دانشگاه علوم پزشکی ایران |
مرکز تحقیقات سلولی مولکولی |
||
دانشگاه علوم پزشکی بقیه |
مرکز تحقیقات علوم رفتاری |
||
دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز |
مرکز تحقیقات سلولی مولکولی |
||
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی |
مرکز تحقیقات علوم اعصاب |
||
دانشگاه علوم پزشکی کرمان |
مرکز تحقیقات علوم اعصاب |
آزمایشگاه های فعال در زمینه علوم و فناوریهای شناختی
در این صفحه اطلاعات آزمایشگاه هایی که تا کنون با ستاد همکاری نموده اند و اطلاعات خود را در اختیار ستاد قرار داده اند لیست شده است. در صورتی که آزمایشگاهی متقاضی ثبت اطلاعات خود در سایت ستاد می باشد می تواند با دفتر پژوهش ستاد تماس حاصل نماید.
دانشگاه علوم پزشکی بهشتی،مرکز تحقیقات علوم اعصاب |
مسئول آزمایشگاه |
حوزه کاری |
دکتر فرشته معتمدی |
الکتروفیزیولوژی, Patch clamp, استرس، اعتیاد و حافظه و یادگیری |
|
دکتر فرشته معتمدی |
آلزایمر, الکتروفیزیولوژی، Field potential recording |
|
دکتر فرشته معتمدی |
تستهای رفتاری, یادگیری و حافظه, اعتیاد |
|
دکتر ژیلا بهزادی |
بررسی مسیرهای عصبی, نوروترانسمیترها, آنزیمهای متابولیک |
|
دکتر حسین استکی |
ثبت پتانسیلهای مغزی |
|
دکتر حسین استکی |
بررسی فعالیت نرونهای قشر گیجگاهی تحتانی در میمون |
|
دکتر مهیار جان احمدی |
بررسی جنبه های سلولی و ملکولی کانالهای یونی و سیگنالینگ |
|
دکتر معصومه جرجانی |
نورواندوکرینولوژی |
|
دکتر معصومه ثابت کسایی |
نروفارماکولوژی |
|
دکتر هما مناهجی |
مطالعه الکتروفیزیولوژی مسیرهای درد, مدلهای درد |
|
دکتر عباس حق پرست |
الکتروفیزیولوژی ,درد و اعتیاد |
|
دکتر فریبا خداقلی |
تستهای رفتاری |
|
دکتر افسانه الیاسی |
الکتروفیزیولوژی, الکتروفارماکولوژی |
|
دکتر جمال شمس |
تستهای رفتاری,اعتیاد، اضطراب اختلال, استرس |
|
دکتر ابوالحسن احمدیانی |
التهاب, ایمونولوژی، فارماکولوژی و فیزیولوژی |
|
دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم پزشکی ، گروه فیزیولوژی |
||
دکترسید جواد میرنجفی زاده |
صرع, الکتروفیزیولوژی، Field potential recording |
|
دکتر یعقوب فتح الهی |
کدگذاری سیناپسی, سازوکارهای مولکولی و سلولی حفظ و نگهداری اطلاعات در مدارهای عصبی هیپوکامپ |
|
دکتر سعید سمنانیان, دکتر سید جواد میرنجفی زاده |
الکتروفیزیولوژی, Patch clamp, بررسی و مطالعه درد و صرع |
|
دکتر سعید سمنانیان |
الکتروفیزیولوژی ,ثبت تک واحدی In-Vivo و In-vitro |
|
دکتر محمد جوان
|
ترمیم سیستم عصبی با کمک سلولهای بنیادی درونزاد و برونزاد |
پژوهشکده علوم شناختی
عنوان آزمایشگاه |
مسئول آزمایشگاه |
حوزه کاری |
دکتر محمد رضا زرین دست |
نروفارماکولوژی، حافظه، اضطراب، یادگیری و سایر کارکردهای مغزی موش |
|
دکتر علی یونسی |
تستهای علوم اعصاب شناختی و آزمونهای روان شناختی |
|
دکتر حمیدرضا پوراعتماد |
الکتروفیزیولوژی- تحریک مغزی |
|
دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی |
مسئول آزمایشگاه |
حوزه کاری |
گروه روانشناسی |
علوم اعصاب شناختی، توانبخشی, مغز وفرهنگ |
|
گروه روانشناسی |
روانشناسی شناختی |
|
|
مسئول آزمایشگاه |
حوزه کاری |
گروه روانشناسی بالینی |
روانشناسی شناختی؛ آزمونهای روان شناختی |
|
دانشگاه علم وصنعت ایران، مرکز فناوری عصبی ایران |
مسئول آزمایشگاه |
حوزه کاری |
دکتر عباس عرفانیان امیدوار |
کنترل خارجی سیستم های عصبی-عضلانی |
|
دکتر عباس عرفانیان امیدوار |
سیستم های واسط مغز-کامپیوتر |
|
دکتر عباس عرفانیان امیدوار |
پروتزهای عصبی کاشتنی |
اقتصاد شناختی
یکی از مسایل مهم در اقتصاد و بازرگانی مقوله تصمیم گیری و داوری است. تصمیم گیری و عوامل موثر در آن موضوع مورد علاقه علوم شناختی به ویژه روان شناسی شناختی و زبان شناسی شناختی نیز می باشد. اقتصاد شناختی در کنار نظریه های دیگر تصمیم گیری همچون انتخاب عقلانی موسع یا محدود ، نظریه بازیها، نظریه پویایی سیستمها می تواند به درک فرایند تصمیم گیری در اقتصاد و بازرگانی کمک کند.
مهندسی شناختی
رابطه انسان و فناوری، به ویژه ماشین، موضوعی است که در مهندسی شناختی مورد مطالعه قرار می گیرد. در این زمینه راههای بهبود فناوریها و ماشین آلات به نحوی که کاربرد آنها برای انسان مطلوب تر باشد و نیز بررسی خطاها و اشتباهاتی که در هنگام استفاده از آن، به ویژه در مراکز حساسی چون نیروگاهها، برجهای فرودگاه وتاسیسات هسته ای ممکن است رخ دهد، از موضوعاتی است که مورد علاقه مهندسی شناختی است.
علوم دفاع شناختی
یافته های علوم شناختی در قلمروی دفاعی و امور امنیتی نیز میدان فعالیت وسیعی کسب کرده است، به طوری که نیروهای مسلح کشورهای پیشرفته در کنار توسل به قدرت سخت از کاربرد قدرت نرم غافل نمانده با استفاده از یافته های علوم شناختی در جستجوی راهکارهای عملی برای تأثیر گذاری بر فکر و ذهن فرماندهان و نیروهای مسلح رقیب و انحراف افکار ایشان هستند. همچنین کاربرد دقیق سلاح، پرهیز از خطاهای شناختی و نیز استفاده از دستورالعملهای شناختی به منظور بالابردن ضریب دقت و صحت تصمیمات نظامی، به ویژه در هنگام فوریتها از زمینه هایی است که علوم شناختی می تواند کمک قابل توجهی به علوم دفاعی انجام دهد.